To pozostałość po walkach o przyczółek dąbski w 1945 roku. Uratowali podstawę działa fortecznego [WIDEO, ZDJĘCIA]

- Jest to jeden z rzadszych zachowanych zabytków techniki wojskowej. Podstawa powstała prawdopodobnie w ostatniej fazie II wojny światowej. Działo swoim zasięgiem obejmowało rozjazdy dworca w Podjuchach oraz zwodzony most kolejowy - mówi kom. dr Marek Łuczak, policjant i badacz dziejów regionu. - Po zlokalizowaniu obiektu na placu transportowym, wykonano niezbędna dokumentację.

Po decyzji Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków podstawa trafi na przechowanie do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, które jest największym profilowanym muzeum tego typu w województwie zachodniopomorskim.

Do koordynatora ds. zabytków Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie zwrócił się dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu informując, że na terenie Szczecina podczas budowy mostu lub wiaduktu odnaleziono podstawę działa fortecznego, która ma zostać w najbliższym czasie wywieziona na złom.

Po otrzymaniu zgłoszenia policjant wraz z inspektorem z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie, natychmiast udali się na poszukiwania obiektu. Sprawdzono mosty w Podjuchach, na Łasztowni, Międzyodrzu i Pomorzanach. Podczas kontroli drugiego z mostów w Podjuchach (zwodzonego mostu kolejowego), pracownicy firmy prowadzącej remont potwierdzili odnalezienie metalowego przedmiotu. Wydobyto go w trakcie prac inwestycyjnych i pozostawiono na placu transportowym firmy. Obiekt został zakwalifikowany jako złom. Po zlokalizowaniu obiektu na placu transportowym, wykonano dokumentację fotograficzną, pomiary i sporządzono protokół oględzin terenowych. Stwierdzono, że obiekt nie jest zabytkiem archeologicznym. Jest to zabytek techniki.

Podstawę działa fortecznego KwK 51 75 mm z Podjuch wykonano z profili i kratownic stalowych o grubości 8 mm. Rozpiętość ramion trójnogu wynosiła prawie 4,5 m. Podstawa powstała prawdopodobnie w ostatniej fazie II wojny światowej. Działo swoim zasięgiem obejmowało rozjazdy dworca w Podjuchach oraz zwodzony most kolejowy.

Było to jedno z dział użytych w czasie ciężkich walk o przyczółek dąbski zimą 1945 roku. Do dziś zachowała się kronika wojenna ukazująca działo w akcji. To 10 sekunda filmu.

Działa te obsługiwane były przez żołnierzy VIII fortecznego oddziału artylerii przeciwpancernej.

- Znaleziona podstawa należała do jednego z 30 dział jakie znajdowały się na Prawobrzeżu i jednego ze 122 jakie znajdowały się w rejonie Szczecina - wyjaśnia Jan Sinius, który opisał walki o Szczecin w 1945 roku. - Tego typu podstawy nosiły nazwę "Behelfskreuz" i produkowane były w berlińskich zakładach Rheinmetall-Borsig. Do dziś na całym świecie zachowały się trzy sztuki.

Jedna została znaleziona w Frankfurcie nad Odrą, a dwie u nas, w Szczecinie. Mało tego w zasobach kołobrzeskiego muzeum jest odrestaurowana armata KwK 51 L/24 w wersji fortecznej.

- Działo również jest - do niedawna znajdowało się w Świnoujściu, a teraz jest w Kołobrzegu. Jest to egzemplarz, który również został znaleziony w Podjuchach - dodaje Jan Sinius.

Autor - Zachodniopomorska Policja