Szczecińskie i regionalne spółki przewozowe pod lupą Najwyższej Izby Kontroli

Kontrolerzy NIK sprawdzili działalność spółek w latach 2018-2020. Kontrola miała na celu dokonanie oceny wykonywania przez spółki komunalne powierzonych zadań, prawidłowości gospodarowania i ochrony mienia, a także prawidłowości i skuteczności sprawowania nadzoru.

Co z niej wynika?

• Największą wartość zadłużenia miały spółki komunalne gminy Szczecin. TS określone jako spółkę trwale nierentowną, za ujemne wyniki finansowe w każdym z badanych lat.
• Natomiast SPAD mimo osiągania zysków w poszczególnych latach, osiągnął ujemny skumulowany wynik za lata 2018–2020. Jak to wygląda w praktyce? TS były pod kreską: w 2018 roku 13 852 000 złotych, w 2019 roku 20 600 000 złotych i w 2020 roku: 21 346 000 złotych. SPAD zamknął co prawda 2018 rok na minusie: 8 359 000 złotych, w 2019 roku 1 043 000 zł, ale w 2020 roku miał już nadwyżkę: 815 000 zł.

Najwyższe koszty wynagrodzeń organów spółek wystąpiły w spółce Tramwaje Szczecińskie było to 1 522 000 zł. Mimo to TS dokonywały wydatków na darowizny. Było to 594,7 tys. złotych. SPAD przekazał tylko 6500 złotych jako darowiznę.

Na co szły pieniądze?

Darowizny w większości przypadków przekazywane były podmiotom zajmującym się działalnością sportową. Darowizny na rzecz klubów i organizacji sportowych pokrywały m.in. bieżące koszty ich działalności, w tym organizowanych imprez sportowych, koszty wynagrodzeń dla instruktorów i szkoleniowców, stypendiów sportowych dla zawodników, opłat dla sędziów. Darowizny przekazywano również na działalność kulturalną, rozrywkową, organizacjom pożytku publicznego, instytucjom kościelnym.

Nie było to nielegalne. Jak podkreśla NIK, obecne rozwiązania prawne nie nakładają obowiązku uregulowania w spółkach komunalnych zasad udzielania darowizn czy prowadzenia działalności sponsoringowej. Stąd też spółki mogły dokonywać wydatków w tym obszarze w sposób uznaniowy, bez uzasadnienia ekonomicznego lub na zadania niezwiązane z przedmiotem ich działalności.

Dodajmy, że wysokie wynagrodzenia zarządu i rady nadzorczej TS wyglądają dziwnie wobec tego, że średnie wynagrodzenie motorniczych w 2021 roku (bez nadgodzin, bez dodatków świątecznych, bez wynagrodzenia za przerywany czas pracy) wyniosło 4700 zł brutto/m-c. Stan zatrudnienia w spółce na dzień 2 maja wynosił 599 pracowników, w tym 199 motorniczych.

Według raportu w SPAD doszło do nieprawidłowości, bo spółka prowadziła działalność wykraczającą poza zadania własne gminy
w sferze użyteczności publicznej. Kontrolerzy wytknęli prowadzenie komercyjnych usług transportowych
(przewozu pracowników) na trasie Szczecin-Dołuje-Szczecin oraz usług diagnostycznych w ramach prowadzonej
okręgowej stacji kontroli pojazdów. Przychody z tej części działalności w okresie objętym kontrolą wyniosły
3 787 000,25 zł, co stanowiło 2,7 procenta łącznych przychodów przewoźnika.