Poniemiecki cmentarz w Kluczu. Dbali o niego dwa miesiące. Oto efekty

Społeczna akcja porządkowania lapidarium w Kluczu zaczęła się 20 września. Przez ten czas odbyło się dziesięć spotkań, podczas których odnaleziono i ustawiono dwa głazy pomnikowe, kilkadziesiąt nagrobków, kolumn i płyt, żeliwne elementy ogrodzenia i krzyż oraz dwutonowy głaz Ofiar 1 Wojny Światowej znajdujący się przed bramą wejściową na teren lapidarium. Ten głaz pierwotnie stał na cokole, ostatnio był przewrócony, teraz został ponownie postawiony do pionu, lecz ze względów bezpieczeństwa nie na cokole. Wśród wymienionych na nim ofiar znajduje się jedno polskie nazwisko. Najstarszą płytą odnalezioną na cmentarzu jest nagrobek dziecka o imieniu Emmy, która zmarła w 1866 roku.

Poza porządkowaniem zieleni oraz nagrobków i sprzątaniem terenu, osoby zaangażowane w akcję rozwiesiły worki na śmieci, które na razie sprawują funkcję koszy. Postawiono też niewielką kapliczkę, którą wykonali Dariusz Sołtys i Blanka Ewa Batiuk. Wykonano także rysunek na dachówce, który odwzorowuje przedwojenną pocztówkę z tego miejsca, zamocowano go na jednym z tutejszych drzew.

- Zanim zaczęliśmy prace, widzieliśmy na starych zdjęciach, że na cmentarzu było sporo żeliwnych elementów. Udało się nam znaleźć fragmenty, np. jeden z krzyżów nagrobnych, który jest obecnie poddawany renowacji. Wiąże się z tym smutna historia, był to nagrobek dwóch braci, zmarli w przeciągu dwóch lat, jeden w wieku kilku miesięcy, drugi mając kilka lat - mówi Łukasz Jaszczyk ze stowarzyszenia Denkmal Pomorze.

Poza stowarzyszeniem w kolejnych akcjach porządkowania lapidarium brali udział m.in. harcerze z 23 WDH Szczerbiec, Stowarzyszenie Templum, administratorzy grupy "Niemierzyn wczoraj i dziś", grupa "Projekt Przełaj", znany szczeciński przewodnik i dziennikarz Michał Rembas, mieszkańcy Klucza i innych osiedli.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Stary park na Żelechowej w Szczecinie odkrywa tajemnice. Marek Łuczak na tropie zabytków

Prace w Kluczu były częścią projektu "Szlak kulturowy dawnych cmentarzy Szczecina" stowarzyszenia Denkmal Pomorze dofinansowanego przez Gminę Szczecin w ramach programu "Małe dotacje". Kolejne prace odbędą się na cmentarzach w Żydowcach.

Cmentarz w Kluczu (dawnej wsi Klütz) założony został prawdopodobnie już w XIV w. przy nieistniejącym obecnie kościele. Całość położona była na wzniesieniu przy zbiegu ulic Bielańskiej, Suchej i Gradowej i otoczona kamiennym murem, częściowo zachowanym do dziś (ok. 300 m.). Cmentarz funkcjonował co najmniej do lat 30. XX w., a po 1945 r. popadł w ruinę. Z cmentarnej infrastruktury, prócz muru, zachowała się gotycka bramka z czerwonej cegły, która prowadziła na teren dziedzińca przykościelnego i dalej na teren cmentarza.