2 lata wojny. Jak dziś wygląda sytuacja Ukraińców w Polsce?

Najważniejsze statystyki podsumowujące dwa lata po wybuchu wojny w Ukrainie eksperci Personnel Service podzielili na trzy najważniejsze rozdziały, czyli Ukraińcy w Polsce, rynek pracy oraz zażyłość między narodami.

18,8 mln przekroczeń granicy odnotowała Straż Graniczna w kierunku Polski od 24 lutego 2022 roku do 1 lutego 2024 roku. Początkowo, tuż po agresji, każdego dnia nawet 140 tys. osób przekraczało granicę. W lutym tego roku te liczby utrzymują się na poziomie ok. 18 tys. osób dziennie.

2 mln Ukraińców przebywa w Polsce. Te szacunki obejmują zarówno osoby, które były w naszym kraju przed wybuchem wojny, jak i uchodźców, którzy przekroczyli granicę Polski od 24 lutego 2022 roku. Oznacza to, że liczba Ukraińców jest zbliżona do tej, którą notowano w naszym kraju jeszcze przed wojną czy tuż przed wybuchem pandemii w 2019 roku.

- W Polsce mamy do czynienia ze spadającą podażą Ukraińców, którzy w części potraktowali nasz kraj jako tranzytowy i docelowo znajdują się na rynkach pracy w bogatych krajach Europy Zachodniej - mówi Krzysztof Inglot z Personnel Service, ekspert rynku pracy. - W Niemczech jest ich ponad 1 milion, a w Kanadzie, Wielkiej Brytanii i innych krajach Europy może być to nawet 3,5 mln. W związku z tym pomimo napływu uchodźców wróciliśmy do statystyk notowanych przed wojną jeżeli chodzi o liczbę Ukraińców w Polsce.

6 proc. Ukraińców planuje przenieść się do Polski na stałe w ciągu najbliższych kilku lat – wynika z „Barometru Polskiego Rynku Pracy” opublikowanego w 2023 roku. Częściej plan osiedlenia się w Polsce na stałe mają mężczyźni (7 proc.) niż kobiety (5 proc.).

1 mln to liczba cudzoziemców, których dotyczyło powiadomienie o zamiarze powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy pod koniec 2023 roku – wynika z danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Warto jednak odnotować, że z różnych powodów osoby te mogły przerwać pracę czy opuścić Polskę. Ministerstwo wskazuje, że po zderzeniu danych o powiadomieniach z rejestrami ZUS, na koniec 2023 roku 358 tys. osób kontynuowało pracę na podstawie powiadomienia. Ogólnie w naszym kraju widać spadek podaży Ukraińców, którzy coraz częściej wyjeżdżają do bogatszych krajów Europy Zachodniej.

40 proc. przedsiębiorstw w Polsce w listopadzie 2023 roku miało w swojej załodze kadrę ze Wschodu. To spadek o 2 pkt proc. w porównaniu do lutego 2023 roku – wynika z ostatniego „Barometru Polskiego Rynku Pracy”. Najwięcej pracowników z Ukrainy znajdziemy w firmach zatrudniających ponad 250 osób – 48 proc. z nich ma w załodze Ukraińców. W przypadku średnich firm 43 proc. deklaruje ich zatrudnianie, a w małych 28 proc. Pracownicy z Ukrainy najczęściej są zatrudniani na stanowiskach niższego szczebla – wskazało tak 62 proc. firm.

759,4 tys. Ukraińców było ubezpieczonych w ZUS pod koniec 2023 roku. Ogólnie cudzoziemców było 1,128 mln. Ukraińcy stanowią większość (67 proc.), warto jednak odnotować, że przed rosyjską agresją ich udział wynosił 74 proc. Ponadto, w ostatnim roku przybyło niemal 64,5 tys. cudzoziemców w ZUS. To o 6,1 proc. więcej rok do roku. Co ciekawe, to nie Ukraińców przybyło w zeszłym roku najwięcej. Ich liczba zwiększyła się o 13,4 tys., natomiast na pierwszym miejscu znaleźli się Białorusini (21,3 tys.).

- Spadający udział Ukraińców w ZUS jest spójny z ogólną malejącą ich podażą - tłumaczy Krzysztof Inglot. - Pracodawcy, którzy mierzą się z niedoborem, zwłaszcza mężczyzn z Ukrainy, sięgają do innych krajów. Najpopularniejszy aktualnie kierunek to Białoruś i z punktu widzenia łatwości integracji czy bliskości kulturowej jest to najlepszy wybór, zdecydowanie prostszy niż pracownicy z Azji.

52 proc. Polaków chce pracować z Ukraińcami – wynika z badania omnibusowego zleconego przez Personnel Service w sierpniu 2023 roku. Im starsza osoba, tym większa skłonność do pracy z Ukraińcami – wskazuje tak połowa 35-44-latków oraz 45-54-latków i 64 proc. osób powyżej 55 r.ż. W przypadku osób od 18 do 24 r.ż. ten odsetek to 36 proc.

88 proc. Ukraińców ma pozytywne nastawienie do Polski i Polaków. Do pozytywnego nastawienia przyznają się zwłaszcza kobiety (91 proc. vs. 85 proc. mężczyzn) – wynika z przeprowadzonego w 2023 roku „Barometru Polskiego Rynku Pracy”.

26 proc. Polaków zmieniło swoje nastawienie do Ukraińców na bardziej negatywne w 2023 roku. Najczęściej są to 25-34-latkowie (33 proc.), osoby w wieku 18-24 lata oraz 35-44 lata (po 30 proc. wskazań) – wynika z badania omnibusowego Personnel Service. 56 proc. Polaków nie zmieniło swojego nastawienia do Ukraińców, w przypadku 7 proc. osób aktualnie jest ono bardziej pozytywne.

– Erozja nastrojów wobec Ukraińców nie jest zaskakującym zjawiskiem - twierdzi ekspert rynku pracy. - Zryw, z którym mieliśmy do czynienia tuż po wybuchu wojny, był bezprecedensowy i pokazał ogromne serce oraz zaangażowanie Polaków w pomoc dla naszych wschodnich sąsiadów. Jednak wraz z upływem czasu determinacja do wspierania i ponoszenia kosztów tego zjawiska słabła, choć nadal ponad połowa osób myśli o Ukraińcach podobnie jak rok temu.

67 proc. Polaków wskazuje, że obniżenie nastrojów wiąże się z dużymi wymaganiami Ukraińców co do pomocy Polski – wynika z badania omnibusowego Personnel Service. Na drugim miejscu wymieniana jest roszczeniowa postawa (55 proc.). Ostatnie miejsce na podium zdobyły dwie odpowiedzi mające po 36 proc. wskazań – przeciągająca się w czasie pomoc socjalna dla obywateli Ukrainy oraz zbyt duża liczebność Ukraińców w Polsce.