Wystawa "Pieniądz na Pomorzu po pierwszej wojnie światowej"

Pierwsza wojna światowa doprowadziła do ogromnego kryzysu gospodarczego na Pomorzu i w całych Niemczech. Dla zaspokojenia rosnących wydatków państwowych i socjalnych drukowano coraz większą liczbę banknotów w coraz większych nominałach. Efektem tego był wzrost cen i rosnące ceny importowanych towarów i surowców.

Latem 1922 roku kraj wpadł w spiralę inflacji, która późną jesienią 1923 roku przerodziła się w hiperinflację. W szczytowym momencie pieniądz tracił wartość niemal z godziny na godzinę.

- Brakujące w obiegu określone nominały oficjalnego pieniądza zastąpiły pieniądze zastępcze – monety i bony. Najczęściej wydawały je władze samorządowe, instytucje finansowe, zakłady przemysłowe, a niekiedy nawet osoby prywatne prowadzące działalność gospodarczą - wyjaśnia Genowefa Horoszko, kuratorka wystawy.

To właśnie te monety i bony zastępcze z Pomorza Zachodniego można obejrzeć na wystawie. Większość monet zastępczych ukazała się w latach 1917–1918. Papierowe pieniądze zastępcze, zwane notgeldami, wydawano jeszcze wcześniej i te najstarsze miały wartości fenigowe. Były to „małe” pieniądze zastępcze (Kleigeldscheine). Wraz z postępem inflacji w latach 1918–1921 pojawiły się „duże” pieniądze zastępcze (Großnotgeld) o nominałach od 5 do 100 marek. W okresie hiperinflacji 1922–1923 bony nosiły pewne cechy banknotów państwowych: wielobarwny obustronny druk, skomplikowaną grafikę oraz zróżnicowane stylowo liternictwo.

Dość szybko po wprowadzeniu pieniędzy zastępczych okazało się, że zarówno monety, jak i bony są chętnie kolekcjonowane. Wykształcił się niejako drugi nurt produkcji bonów, funkcjonujący wyłącznie na potrzeby kolekcjonerów i oderwany od rzeczywistego obiegu. Drukowano całe serie bonów, niczym współczesne komiksy opowiadających różnorodne, często bardzo zabawne historie czy legendy. Dłuższe tematy dzielono na części, każdą umieszczając na innym bonie.

Wystawę można oglądać do 28 kwietnia 2024 roku w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina
ul. Księcia Mściwoja II 8.