Wyłowili ponad 50 fragmentów nagrobków z Odry. Trafiły do lapidarium w Policach-Jasienicy

Przed laty przedwojenne nagrobki trafiły prawdopodobnie do składnicy nagrobków z powiatu polickiego, a następnie zostały wykorzystane do wzmocnienia wału przeciwpowodziowego, przy linii brzegowej Odry w Jasienicy (Policach).

- Były to głównie nagrobki mieszkańców Kurowa, Mierzyna i Pilchowa. Za zgodą Urzędu Miasta Police przewieźliśmy je do lapidarium przy ul. Jana Kazimierza w Jasienicy — mówi komisarz dr Marek Łuczak, policjant i historyk z Pomorskiego Towarzystwa Historycznego. - Łącznie znaleźliśmy ponad 50 fragmentów i jedną kompletną głowicę należącą do Johanny Gertrud z d. Lubahn. Z pozostałych fragmentów, wraz z Christiane Karweik, udało nam się ustalić trochę informacji o osobach, których nagrobki zidentyfikowaliśmy.

Oto lista zidentyfikowanych osób:

Behm Johanna Gertrud z d. Lubahn (1882-1906), kompletna głowica z bazaltu, odnaleziona w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac ewidencyjnych 8 lipca 2023 roku; inskrypcja: Johanna / Lubahn / ✴︎ 21.2.1892 / ✝︎ 10.8.1920 / Ruhe sanft;
Johanna Lubahn urodziła się 21 lutego 1892 roku w Woddow Kreis Prenzlau. Była córką właściciela gospodarstwa Friedricha Lubahna i Ernestine z d. Straßburg z Woddow Kreis Prenzlau, a następnie z Mierzyna (Möhringen). 1 kwietnia 1919 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w Rothenklempenow wyszła za mąż za rolnika Franza Adolfa Behma (ur. 4 listopada 1890 roku w Wolschow).

Johanna Behm zmarła 6 sierpnia 1920 roku w Mierzynie, pochowano ją pod panieńskim nazwiskiem, prawdopodobnie w Mierzynie.
Fiebelkorn Emma Therese Auguste (1861-1924), fragment nagrobka - środkowa część głowicy, odnaleziony w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac 8 lipca 2023 roku; Emma Therese Auguste Fiebelkorn urodziła się 6 listopada 1880 roku w Barm/Polchow. Była córką robotnika Wilhelma Fiebelkorna i Wulhelmine z d. Höfeler w Polchow. Zmarła 29 lipca 1901 roku w Barm/Polchow.

Horfeil Friedrich (1818-1910), płyta z bazaltu, niekompletna, zachowany jedynie fragment górnej płyty, odnaleziona w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac 8 lipca 2023 roku; Friedrich Horfeil urodził się w 1818 roku w Wołczkowie (Völschendorf).

Był właścicielem gospodarstwa w Wołczkowie, następnie przeprowadził się do Szczecina na Beringerstraße 1. Ok. 1844 roku ożenił się w Wołczkowie z Christine Jaeger (ur. 22 września 1817 roku w Wołczkowie, była córką robotnika Christiana Jaegera i jego żony z d. Borchert z Wołczkowa, zm. 13 grudnia 1904 roku w Wołczkowie). Mieli dzieci: Carla Friedricha Ferdinanda (ur. 6 lutego 1846 roku, ożenił się z Ottilie Emmą Wandą Neubelt, zm. 23 września 1941 roku), Sophie Christiane Wilhelmine (ur. 29 stycznia 1855 roku, 3 grudnia 1877 roku wyszła za mąż za Ferdinanda Friedricha Wilhelma Jaegera), Augusta Friedricha Wilhelma (ur. 15 maja 1858 roku, 27 lipca 1893 roku ożenił się z Alwine Anną Elisabeth Spandow) oraz Carla Augusta (ur. 20 września 1850 roku, 20 marca 1879 roku ożenił się z Johanne Charlotte Caroline Kuhnke). Friedrich Horfeil zmarł 31 sierpnia 1910 roku w Szczecinie.

Klempnow Carl Wilhelm (ur. 1860), górna część płyty z piaskowca, zachowana w dwóch fragmentach, odnaleziona w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac ewidencyjnych 8 lipca 2023 roku; inskrypcja: Hier ruht in Gott / der Bauerhof - Bezitzer / .l Klempnow / …; Carl Wilhelm Klempnow (w latach 30. XX wieku pisownia nazwiska - Klempenow) urodził się 13 kwietnia 1860 roku w Krzekowie, był synem właściciela gospodarstwa Carla Klempnow i Caroliny z d. Rieck, prawdopodobnie z Mierzyna. Carl był właścicielem gospodarstwa rolnego w Mierzynie. 7 stycznia 1887 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w Gumieńcach (Scheune) ożenił się z Marthą Marią Winkel (ur. 28 stycznia 1861 roku w Mierzynie, była córką właściciela gospodarstwa z Mierzyna - Friedricha Winkel i Juliane z d. Goldmund z Mierzyna, zm. 20 czerwca 1935 roku w Mierzynie).

Mieli dzieci: Annę Marię (ur. 28 października 1887 roku, 7 października 1920 roku wyszła za mąż za Richarda Alberta Kersten), Agnes Charlotte (ur. 26 lutego 1889 roku, zm. 6 czerwca 1889 roku), Elisabeth Juliane (ur. 13 marca 1890 roku, zm. 27 lipca 1890 roku), Karla Friedricha (ur. 12 sierpnia 1891 roku), Johannesa Otto (ur. 25 czerwca 1893 roku, 19 października 1922 roku ożenił się z Johanną Elise Emilie Wilhelmine Karow), Elfriede Liesbeth (ur. 27 lutego 1895 roku, 7 stycznia 1920 roku wyszła za mąż za Friedricha Wilhelma Niepel), Friedrich (ur. i zm. 13 czerwca 1896 roku, żył 3 godziny), Franza Wilhelma (ur. 15 stycznia 1898 roku, 4 września 1924 roku ożenił się z Anną Selmą Klempnow), Paul Ernst (ur. 16 maja 1900 roku, zm. 10 czerwca 1900 roku), Martina Juliusa Georga (ur. 30 listopada 1901 roku, zm. 27 października 1902 roku) oraz chłopca, który urodził się martwy 3 kwietnia 1904 roku. Carl Wilhelm Klempnow zmarł 12 maja 1936 roku w Mierzynie.

Kronbach Franziska Emilie Mathilde z d. Radloff (1882-1906), fragment płyty z bazaltu ze środkowej części płyty, odnaleziony w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac 8 lipca 2023 roku; Franziska Radloff urodziła się 8 lipca 1882 roku w Friedrichsberg Kreis Naugard. Była córką rolnika Augusta Radloffa i Wilhelmine z d. Hinz z Friedrichsberg a potem z Moracza (Moratz). Franziska mieszkała (1906) w Kurowie. Wyszła za mąż za nauczyciela i zakrystiana Maxa Kronbacha. Franziska zmarła 4 listopada 1906 roku w Kurowie, pochowano ją 7 listopada 1906 roku w Kurowie. Jej śmierć miała związek prawdodpobnie ze śmiercią córki Gertrud Elise Franziski (ur. W styczniu 1905 roku w Moraczu, zm. 2 lipca 1906 roku w Kurowie, 5 lipca 1906 roku pochowano ją na cmentarzu w Kurowie).

Luther Emil (1872-1937), Luther Wilhelmine z d. Strebe (ur. 1869), fragment nagrobka z dolnej części głowicy, inskrypcja dot. Wilhelmine pochodzi z dolnej części nagrobka, w górnej musiała znajdować się inskrypcja dot. jej męża, odnaleziony w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac 8 lipca 2023 roku; Luther Emil urodził się ok. 1872 roku w Blumenhagen Kreis Angermünde. Mieszkał w Warzymicach (Klein Reinikendorf Kreis Randow). 10 grudnia 1892 roku w Vierraden Kr. Schwedt ożenił się z Wilhelmine Strebe, która urodziła się 18 września 1869 roku. Emil Luther zmarł 9 października 1937 roku w Szpitalu Okręgowym w Golęcinie.

Pröhl Friedrich (1861-1924), fragment nagrobka z betonu, z górnej prawej części głowicy, odnaleziony w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac 8 lipca 2023 roku; Friedrich Pröhl urodził się 26 października 1861 roku w Krangen/Grünhof Kreis Schlawe. Był synem robotnika dniówkowego Carla Pröhla i Henriette z d. Meihack z Gülz. Był właścicielem gospodarstwa w Pilchowie (Polchow). 22 kwietnia 1887 roku ożenił się z Alwine Albertine Just (ur. 8 stycznia 1863 roku w Hundskopf Kreis Dramburg, była córką restauratora Johanna Justa i Ernestine z d. Reich z Tempelburga). Friedrich Pröhl zmarł 14 kwietnia 1924 roku w Pilchowie.

Radke Otto August Joseph (1874-1907), głowica z bazaltu, niekompletna, rozbita, zachowana w 4 fragmentach, odnaleziona w Odrze, na końcu ul. Wodnej w Poliach-Jasienicy, podczas prac 8 lipca 2023 roku; inskrypcja: Hier ruhet in Gott / unser lieber [Sohn und] Bruder / Otto Radke / ✴︎ 2.11… / ✝︎ 6. 1…/ Die Todesstunde [schlug zu früh,] / Doch Gott der Herr [bestimmte sie]; Otto Radke urodził się 2 listopada 1874 roku w Kurowie, ochrzczono go 23 listopada 1874 roku w Kurowie. Był synem właściciela gospodarstwa Augusta Ferdinanda Wilhelma Radke i Wilhelmine Auguste z d. Diedrich z Kurowa. Nie był żonaty. Zmarł 6 stycznia 1907 roku w Kurowie.

- Pozostałe fragmenty nagrobków są wciąż w opracowaniu, mam nadzieję, że uda się z nich ustalić więcej osób. Dziękuję wszystkim obecnym za pracę i pomoc — kończy Marek Łuczak.