Projekt instalacji przed Aresztem Śledczym w Szczecinie wzbudza emocje

Pod koniec listopada rozstrzygnięto konkurs na wykonanie projektu instalacji artystyczno-edukacyjnej upamiętniającej ofiary reżimu totalitarnego oraz uczestników walk o wolną i niepodległą Polskę. Powstanie pod Aresztem Śledczym w Szczecinie.

To kolejny projekt, który zostanie zrealizowany w ramach Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego. Dostał poparcie prawie 1700 szczecinian. Pomysłodawcą był Paweł Pietras, mieszkaniec Szczecina.

Konkurs wygrała poznańska artystka, Ewa Bone. Jej projekt w symboliczny sposób przedstawia postać ofiary represji - sylwetka człowieka, po którym pozostał jedynie prześwit - otwór w murze.

- Z kolei sam mur morze kojarzyć się odbiorcom ze ścianą rozstrzelań w katowniach. Symbolem prześladowcy są natomiast masywne męskie dłonie zespolone w geście strzelania z pistoletu, do stojącej naprzeciwko represjonowanej ofiary reżimu - napisała w uzasadnieniu komisja konkursowa.

Zwycięska praca zaskoczyła pomysłodawcę.

- Nie tak to miało wyglądać. Pomnik miał być odlany z brązu w skali jeden do jednego. Miał przedstawiać dwie postacie, żołnierza oraz cywila, zatrzymanych w tym areszcie. Strzelanie z palca to nie jest to o co chodziło - komentował Paweł Pietras.

Pomysłu broni autorka instalacji.

- Odcięte dłonie, mają symbolizować ślepe działanie realizujące zasady reżimowe. One mierzą do postaci, której już nie ma. Jest śladem w murze, wyrwą i symbolizuje ofiarę, którą ofiary poniosły, ale jednocześnie przez tę ofiarę rozsadziły system od środka - mówiła Ewa Bone.

W skład sądu konkursowego wchodzili: dr hab. Małgorzata Kopczyńska - Akademia Sztuki w Szczecinie, Agnieszka Maćkowska – Wydział Kultury Urzędu Miasta Szczecin; dr hab. inż. arch. Piotr Fiuk prof. ZUT, prof. zw. Ryszard Wilk - Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział w Szczecinie; Leonia Chmielnik- artystka rzeźbiarka; Piotr Bednarski – Wydział Architektury i Budownictwa UM Szczecin.

Według nich, w postępowaniu konkursowym nie należało ograniczać się do konkretnej formy upamiętnienia m.in. po to, aby uniknąć "stylistycznego eklektyzmu", aby instalacja robiła wrażenie na jak największej ilości osób. W ocenie jury wymowa projektu jest czytelna i przemawiająca do emocji odbiorców, a jednocześnie nie jest nachalnie jednoznaczna. Model oraz fragment dłoni wykonany w skali 1:1 przekonują o bardzo dobrym warsztacie rzeźbiarskim zwyciężczyni konkursu.

- Z uwagi na złożoność tematu i różnorodne podejście, w ocenie specjalistów w przeprowadzonym konkursie należało dopuścić daleko idącą kreatywność - zarówno w sposobie ujęcia tematu konkursu, włączając w to przedstawienie samych postaci, jak również kompozycję całości zamierzenia i użytego materiału. Jednocześnie zgodnie z wytycznymi ekspertów, przy realizacji upamiętnienia należało unikać „stylistycznego eklektyzmu”, tak by instalacja była dziełem sztuki o możliwie szerokim oddziaływaniu społecznym - wyjaśnia Marta Kufel ze szczecińskiego magistratu.

Jak zauważa, Miasto w żadnym wypadku nie wykluczyło możliwości wykonania instalacji artystyczno-edukacyjnej w formie wskazanej przez autora projektu.

- Forma zgłoszona przez wnioskodawcę w formie odlewu z brązu, została uwzględniona w zapisach regulaminu Konkursu przy jednoczesnym dopuszczeniu zastosowania innych rozwiązań. Co więcej, przedstawiciele szczecińskiego magistratu odpowiedzialni za realizację tego zadania, przekazywali na bieżąco wnioskodawcy zwycięskiego projektu SBO informacje na temat postępu prac. - Przestrzeń publiczna jest wartością wspólną dlatego wybór artystycznej formy upamiętnienia ofiar reżimu totalitarnego oraz uczestników walk o wolną i niepodległą Polskę został powierzony niezależnemu sądowi konkursowemu. W ocenie jury wygrana praca najlepiej spełniła wymogi regulaminu. Zwycięski projekt zawiera w symbolicznie przedstawiony sposób postać ofiary represji i prześladowcy. Wymowa zaprezentowanego układu pomnikowego jest czytelna i przemawiająca do emocji odbiorców, a jednocześnie nie jest nachalnie jednoznaczna. - dodaje.