Gmina żydowska żąda zwrotu mienia

Wszczęto tzw. postępowanie regulacyjne w sprawie przeniesienia na rzecz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie własności dwóch działek położonych w centrum Gryfina.
Komisja Regulacyjna do spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich zawiadomiła władze Gryfina o podjęciu starań zmierzających do odzyskania mienia przedwojennych Żydów. Kilka lat temu polski parlament uchwalił ustawę nakazującą zwrócić majątki związków religijnych, w tym przedwojennych gmin żydowskich.

Żądania Komisji Regulacyjnej do spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich dotyczą dwóch działek w centrum Gryfina. Jedna wymieniona jest jako miejsce, na którym stała synagoga. Druga zaś to teren byłego żydowskiego cmentarza. Synagogi nikt dzisiaj w Gryfinie nie pamięta. Musiała być zniszczona jeszcze w czasach, kiedy mieszkańcami byli tu Niemcy.

Działka, na której stała synagoga, obejmuje teren Szkoły Podstawowej nr 4. Był to plac między ulicami Kościuszki i Piastów. Natomiast kirkut (żydowski cmentarz) znajdował się na terenie, gdzie obecnie stoi budynek "Pod Platanem". Obiekt należy do Zespołu Elektrowni Dolna Odra. W trakcie są prace przekształcające ten były hotel na mieszkania komunalne. Starsi mieszkańcy Gryfina pamiętają jeszcze, jak w okolicach tego budynku były nagrobki żydowskie, które potem zostały wywiezione w nieznane miejsce.

Gryfińscy urzędnicy przygotowują pismo wyjaśniające status przedmiotowych działek. Do gminy należy dzisiaj nieruchomość przy ul. Kościuszki, czyli plac i budynek Szkoły Podstawowej nr 4. Natomiast grunt, na którym był kirkut, należy obecnie do skarbu państwa i jest w wieczystym użytkowaniu Zespołu Elektrowni Dolna Odra.

- Wnioskodawca, czyli Związek Gmin Żydowskich musi udowodnić, że w dniu 30 stycznia 1933 roku był właścicielem tychże działek. Musi wskazać na to dowody - mówi Czesława Subocz z Urzędu Miasta i Gminy w Gryfinie.

Gmina Gryfino jest uczestnikiem postępowania i musi teraz czekać na rozstrzygnięcie Komisji Regulacyjnej do spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich

Prawnym spadkobiercą przedwojennych gmin żydowskich jest Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. Jeśli danej nieruchomości zwrócić się nie da, lokalne władze powinny znaleźć ekwiwalent w naturze bądź wypłacić odszkodowanie. Nieruchomości często nie dotyczą tylko terenów przedwojennej Polski, ale również ziem zachodnich i północnych. Liczy się tutaj stan na dzień przed dojściem Hitlera do władzy, czyli przed 30 stycznia 1933 r.