Gdy rodzice pracują

Warto wiedzieć

1. Karmiąca piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw na karmienie.
2. Matka karmiąca nie może wykonywać niektórych szkodliwych prac.
3. Kobieta opiekująca się dzieckiem do lat czterech nie może pracować nocą, zostawać po godzinach i wyjeżdżać w delegacje, jeśli nie wyrazi na to zgody.
4. Na dziecko do 14 lat przysługują dwa dni zwolnienia.
5. Osoby opiekujące się dziećmi lub innymi chorymi członkami rodziny mają prawo do zasiłku opiekuńczego maksymalnie 60 dni w roku.

Zwolnienie ze względu na opiekę nad dzieckiem lub zasiłek opiekuńczy z tego tytułu mogą otrzymać oboje rodzice.

Chociaż czterolatek nadal wymaga opieki, kończy się możliwość przebywania na urlopie wychowawczym. Młode matki muszą radzić sobie w inny sposób. Nie oznacza to jednak, że nie masz już żadnych praw. Także, kiedy wróciłaś do pracy wcześniej i karmisz piersią, masz dodatkowe przywileje.

Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Jeśli karmi więcej niż jedno dziecko, każda przerwa ulega wydłużeniu do 45 minut.

Kobieta może te przerwy połączyć i na przykład przychodzić do pracy godzinę później lub wcześniej kończyć. Może skorzystać w środku czasu pracy z jednej przerwy. Aby mogła w taki sposób korzystać z przywileju przerw na karmienie, musi złożyć u pracodawcy wniosek. Uprawnienie to nie przysługuje kobiecie zatrudnionej na czas do czterech godzin dziennie. Matka pracująca do sześciu godzin ma prawo do jednej przerwy. Przywilej ten kobieta zachowuje do czasu, kiedy przestaje karmić naturalnie.

Podobnie, jak w przypadku kobiet w ciąży, matki karmiące nie mogą wykonywać niektórych prac zakazanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. nr 114, poz. 545).

Pracodawca zatrudniający kobietę przy takich pracach ma obowiązek dostosowania warunków do dopuszczalnych lub przeniesienia jej do innych zajęć na czas kiedy karmi piersią. Jeżeli jest to niemożliwe lub naraziłoby to pracodawcę na szkody, powinien ją na ten czas zwolnić od konieczności wykonywania pracy. W tym czasie kobieta utrzymuje prawo do wynagrodzenia.

Może się też zdarzyć, że lekarz stwierdzi, iż praca, którą wykonuje kobieta, a która nie została umieszczona w wykazie wzbronionych, ma na nią szkodliwy wpływ. Powinien wtedy wystawić zaświadczenie. Na jego podstawie, pracodawca musi tak dostosować warunki pracy lub skrócić czas jej wykonywania, aby zlikwidować zagrożenia. Jeśli nie jest to możliwe powinien przenieść ją do innej pracy lub zwolnić od jej świadczenia.

Należy pamiętać, że pracownica zwolniona z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia. Taka, która w związku z przeniesieniem lub zmianą warunków czy czasu pracy będzie otrzymywać mniejsze wynagrodzenie, musi dostawać dodatek wyrównawczy. Kiedy mija przyczyna zmian, czyli kobieta przestaje karmić naturalnie, wraca do warunków i wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę.

Innym przywilejem kobiety pracującej, która wychowuje dziecko do lat czterech jest względny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz delegowania poza stałe miejsce pracy.

Oznacza to, że pracodawca nie może zatrudniać takich matek w godz. nocnych, najczęściej są to godz. od 21 do 6. Nie wolno mu też nakazać kobiecie zostania po pracy lub wysłania jej poza miejsce pracy. Względność tych zakazów polega na tym, że nie obowiązują, gdy pracownica wyrazi zgodę na taką pracę.

Kobiecie, która wychowuje co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługują dwa dni zwolnienia od pracy w ciągu roku. W tym czasie zachowuje ona prawo do wynagrodzenia. Zwolnienie przysługuje wszystkim pracownicom, bez względu na wymiar czasu pracy.

Wymiar zwolnienia nie zależy od liczby dzieci. Dwa dni przysługują matce z jednym dzieckiem i tyle samo takiej, która ma dwoje lub więcej. Niewykorzystane zwolnienie nie przechodzi na następny rok. Kobieta, która w ciągu roku kalendarzowego go nie wykorzystała, nie ma zwiększonej liczby dni w następnym. Zwolnienie można wykorzystać łącznie lub rozdzielnie w zależności od potrzeb. Kobieta musi poinformować pracodawcę, że korzysta z tego prawa, ale nie ma obowiązku tłumaczyć się z dokładnych przyczyn.

Z tego uprawnienia mogą korzystać ojcowie i opiekunowie. Jeśli oboje rodzice pracują, to ze zwolnienia może korzystać jedno z nich. Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia zwolnienia od pracy.