Ostatni kadr, a właściwie dwa nakładające się na siebie, sugerujące alternatywne zakończenie, a później cisza na widowni, bardziej wymowna niż jakikolwiek dźwięk.
Przed rozpoczęciem przeciwna reakcja; podniecenie, szum, rozmowy, niepewność tego, co za chwilę zobaczymy. Szczególnie u tych, którzy przeżyli dramat Wołynia i na przedpremierowy pokaz filmu przyszli niepewni w towarzystwie swoich bliskich.
- Gdy wpadli do naszego domu, od razu zabili mamę i starszego brata Bronka - opowiada cicho pani Irena, która mieszkała we wiosce Huta Stepańska w powiecie Kostopol. - Bawiłam się na podwórku, a starsza siostra Anastasia widząc co się dzieje, chwyciła mnie w ramiona i uciekłyśmy.
Opowiada, że do dziś prześladuje ją widok małego dziecka wbitego przez Ukraińców na sztachetę płotu.
Na seans przyszły głównie osoby starsze, choć nie zabrakło młodych.
- Zawsze mnie ten temat interesował, bo był bardzo żywy we wspomnieniach mojej rodziny - mówi Justyna. - Z tamtych osób żyje dziś tylko mój dziadek w Warszawie, ale na film nie pójdzie, bo nie ma już sił. Chcę mu opowiedzieć i będę starać się o DVD, aby mógł zobaczyć.
Trzech dowcipkujących studentów. Gdy pytam o oczekiwania, poważnieją i jeden z nich, Andrzej mówi: - Zawsze, gdy była mowa o Ukrainie, moi pradziadkowie jakoś tak dziwnie na siebie patrzyli i nie podejmowali tematu. Kiedyś dziadek mi opowiedział o rzezi, o mordach Ukraińców na Polakach i o tym, jak cudem udało się uciec. O dzieciach przybijanych widłami do drzwi stodoły, o obcinanych głowach, o rozpruwaniu brzuchów ciężarnych kobiet, itd. Po latach zacząłem czytać i byłem zdziwiony, że tak mało jest książek na ten temat, jakbyśmy to my, Polacy wstydzili się za to, że nas mordowano.
- Niewielu przeżyło mieszkańców Tarnowicy Polnej - mówi pan Jacek, którego rodzina pochodzi również z kresów. - Moja rodzina mieszkała w niej od 1531 r., a wystarczyła ostatnia wojna, by przestała istnieć. Dla mnie przerażające jest to, że w imię poprawności politycznej nie wspominamy o mordach na Polakach.
Po seansie zbierane były datki na rzecz budowy pomnika upamiętniającego ofiary ludobójstwa na Kresach dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów autorstwa prof. Katarzyny Radeckiej.
Zobacz także: "Wołyń" to jedna z największych produkcji polskiej kinematografii ostatnich lat
"Wołyń" - recenzja Głosu: Ten film ma być mostem, nie murem. Będzie?
Smarzowski: Potrzebujemy dobrych relacji z Ukraińcami, a Ukraińcy z nami. Po jakimś czasie ten film będzie pracował nad ich oczyszczeniem.
W imię poprawności politycznej w wyreżyserowanym przez Jerzego Hoffmana „Ogniem i mieczem” Ukrainiec Jurko Bohun wypadł dużo korzystniej niż Polak Jan Skrzetuski. Scen brutalnych nie przewidziano, jakby XVII-wieczna okrutna wojna polsko - kozacka była jedynie sielską przygodą.
„Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego jest całkowicie odmienny. Ten stworzony przez scenarzystę i reżysera w jednej osobie obraz najbardziej oddają jego własne słowa: Nie można budować pojednania zamiatając prawdę pod dywan.
A prawda jest okrutna. Okrucieństwo jej nie polega tylko na tym, co działo się na Wołyniu, ale także - jak mówił przed seansem w Szczecinie prof. Czesław Parkacz - że w imię poprawności politycznej wyciszana jest pamięć zbrodni. A zafałszowana historia jest matką opartej na glinianych nogach polityki.
Na Wołyniu Ukraińcy podżegani przez agitatorów OUN, a nierzadko księży unickich, w bestialski sposób wymordowali około 60 tysięcy Polaków. Często swoich sąsiadów, z którymi dotąd żyli w zgodzie, a nierzadko żenili się.
Film nie jest dla osób wrażliwych. W trakcie projekcji słychać było nierzadko szloch kobiet i gwałtowne wzdychanie mężczyzn. Sceny okrutne sadystycznego wręcz mordu, robiły na najtwardszych wrażenie. I nie tyle obrazy rozerwania końmi emisariusza, wyciąganie jelit z rozprutego brzucha ciężarnej kobiety czy obcinanie głów, a gęstniejąca atmosfera towarzysząca rosnącej nienawiści do wszystkiego, co polskie. Są też nieliczne sceny, gdy Ukraińcy próbowali sprzeciwiać się otumanionej większości, ale płacili za to życiem.
Widzimy nie tylko zbrodnie ukraińskie, ale także sowieckie i niemieckie, choć stanowią tło dla pokazania rodzącej się nienawiści do Lachów. Brutalnie mordowani są także Żydzi oraz mieszane rodziny polsko - ukraińskie. Można odnaleźć także symboliczne sceny. Jak ta, gdy Zosia znajduje ochronę wśród niemieckiego oddziału przed żądnymi mordu banderowcami.
Główną bohaterką jest Zosia, młoda Polka zakochana w Ukraińcu Petro (zagrał go Wasyl Wasylik). Jej siostra też wychodzi za Ukraińca. Wojna zmienia stosunki polsko-ukraińskie. Można przekornie powiedzieć, że to film o młodzieńczej, a później dorosłej miłości, która przegrywa na wszystkich frontach z nacjonalizmem, wojną, nienawiścią i głupotą.
I do tej miłości odwołał się na konferencji prasowej w Gdyni ukochany Zosi, Petro, który powiedział: Bardzo podobało mi się, że jest dużo miłości w tej roli. Bo uważam, że właśnie przez miłość możemy oddać hołd ofiarom. Przez miłość, a nie przez nienawiść.
Czy podobnie przyjmą film Ukraińcy, nie wiadomo.
Mimowolnie oglądając „Wołyń” porównuje się go do innych, ostatnio zrealizowanych filmów „zaangażowanych”, w tym do „Smoleńska” i „Miasta 44”. „Wołyń” wygrywa na całej linii.
Polecamy na gs24.pl:
Bieg Górski na szczecińskiej Gubałówce [zdjęcia]
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
