W 76. urodziny polskiego Szczecina cenne dokumenty trafiły do archiwum. Wśród nich jest mapa z przebiegiem granicy z września 1945 roku

• Blisko pół wieku przeleżały w skrytce za szafą przy Sali Sesyjnej Urzędu Miasta.
• Znalezisko z 15 marca tego roku było możliwe dzięki remontowi prowadzonemu na parterze lewego skrzydła urzędu miasta.
• W sumie to kilkadziesiąt tomów teczek, zawierających materiały z lat 1945-1975.

- Odkryliśmy, że w ścianach znajdują się kartony z dokumentami i część dokumentów może jest mniej wartościowa, ale jest też spora grupa bardzo cennych dokumentów, które dają nam dodatkowe informacje tego, co działo się w połowie 1945 roku - mówił w trakcie uroczystości Piotr Krzystek, prezydent Szczecina.

Na niektórych dokumentach zostały naniesione odręczne adnotacje pierwszego Prezydenta Szczecina Piotra Zaremby.

- Część dokumentów jest bardzo atrakcyjna z punktu widzenia historyka, czy też osób zajmujących się historią Szczecina - ocenia dr hab. Krzysztof Kowalczyk, dyrektor Archiwum Państwowe w Szczecinie.

Data przekazania dokumentów nie jest przypadkowa. 5 lipca 1945 r. Szczecin po raz trzeci i już ostateczny został przejęty przez polskie władze. Dotychczasowe władze niemieckie, reprezentowane przez przedwojennego komunistę, burmistrza Ericha Wiesnera, który wcześniej bardzo zabiegał u Rosjan, aby miasto pozostało w Niemczech, przekazały gród Piotrowi Zarembie.

Przekazane dokumenty można zobaczyć osobiście przez trzy dni. Od 6 do 9 lipca (wtorek-piątek) o godzinie 14.00 można przyjść do Archiwum Państwowego w Szczecinie przy ul. Świętego Wojciecha 13 (wejście od ulicy Jagiellońskiej) i w reżimie sanitarnym zobaczyć dokumenty, dotyczące przejęcia miasta przez polskie władze w 1945 r.

Archiwalne perełki.

Najstarsze dokumenty pochodzą z końcówki kwietnia 1945 roku. Jest wśród nich dokument informujący o wciągnięciu polskiej flagi na maszt gmachu obecnego Urzędu Wojewódzkiego z 30 kwietnia 1945 roku. Był to pierwszy polski dokument sporządzony w polskim Szczecinie, tuż po jego zajęciu przez Armię Czerwoną. Archiwalnych perełek jest więcej.

- To na pewno protokół z 5 lipca sporządzony dokładnie 76 lat temu, informujący o przekazaniu władzy administracyjnej w Szczecinie z rąk komendantury radzieckiej i tymczasowego zarządu niemieckiego w ręce polskie - uważa Bartosz Sitarz z AP w Szczecinie. - No i oczywiście nie można też pominąć mapy sporządzonej we wrześniu 1945 roku w Schwerinie, na której wytyczono dokładnie przebieg granicy zachodniej na odcinku od Świnoujścia do Gryfina, czyli tego odcinka granicy, który wcześniej - na konferencje Wielkiej Trójki w Poczdamie - nie został dokładnie wytyczony, a wymagał dokładnego uściślenia. To jest prawdziwa perełka.

Mapa jest ciekawa również z innego punktu widzenia. Widać na niej starorzecze Odry, a także sieć kolejową. Na mapie jest widoczny przebieg Kolei Randowskiej (Randower Kleinbahn). W sierpniu 1945 roku linię od Dobrej do Nowe Warpno rozebrano w ramach reparacji wojennych dla ZSRR.