Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Święto Niepodległości. 1918: wolność kosztowała życie tysięcy Polaków

Marek Jaszczyński
Rozmowa o Święcie Niepodległości z Dariuszem Okoniem, historykiem ze Szczecina.

Polacy w czasie Wielkiej Wojny złożyli obfitą daninę krwi. Ilu Polaków zginęło w armiach zaborczych?

W Wielkiej Wojnie zginęło 8,5 mln ludzi, 21 mln zostało rannych, 7,7 uznano za zaginionych. Jak łatwo obliczyć łącznie bilans strat to ponad 37 mln osób, z tego ponad 9 mln przypada na Rosję, 7 mln na Niemcy i 7 mln na Austro-Węgry. W armiach wszystkich trzech państw zaborczych walczyli Polacy powołani tam jako poddani ścierających się mocarstw. Współczesne dane mówią o 530 tysiącach zabitych, rannych i zaginionych Polaków. Tragedia Polaków była tym większa, że walczyli oni niejednokrotnie przeciwko sobie, pod obcymi sztandarami.

Dlaczego odzyskanie niepodległości obchodzimy 11 listopada?

Odzyskanie niepodległości rzecz jasna nie było jednodniowym aktem, lecz długofalowym procesem, który zakończył się na dobrą sprawę dopiero w 1921 po stabilizacji granic państwowych i uchwaleniu konstytucji. Dlatego też data 11 listopada 1918 jest datą umowną, a na jej wybór wpłynęło kilka czynników. Otóż tego dnia Rada Regencyjna powierzyła Józefowi Piłsudskiemu władzę nad wojskiem. Piłsudski wynegocjował porozumienie z niemiecką Radą Żołnierską (Soldatenrat) w Warszawie, uzgadniając warunki przejęcia przez Polaków koszar, linii kolejowych i ewakuacji wojsk okupanta. 11 listopada podpisano rozejm w Compiègne pomiędzy Ententą i Cesarstwem Niemieckim, kończący de facto pierwszą wojnę światową. Rozejm podpisano o godz. 5, wszedł w życie o godz. 11.

Święto Niepodległości. Zobacz, jak dobrze znasz historię! [QUIZ]

Te trzy ważne wydarzenia zadecydowały o wyborze 11 listopada 1918 roku jako symbolicznej daty odzyskania przez Polskę niepodległości.

Dlaczego Niemcy jako pierwsze uznały niepodległość Polski?

Kiedy w Niemczech wybuchła tzw. rewolucja listopadowa niemiecki sztab generalny zwolnił Józefa Piłsudskiego oraz Kazimierza Sosnkowskiego, więzionych w twierdzy w Magdeburgu po kryzysie przysięgowym i skierował ich do Warszawy. Powodem była oczywiście zmieniona sytuacja społeczna - władze niemieckie obawiały się połączenia rewolucji niemieckiej z bolszewicką, czemu zapobiec mogło powstanie bariery w postaci państwa polskiego. Drugim powodem niewątpliwie był fakt, że Piłsudski walczył z Legionami u boku państw centralnych, był więc ich byłym sojusznikiem, a wrogiem Ententy. Dlatego Niemcy poparły swego kombatanta, mając świadomość, że państwo polskie i tak powstanie. Warto pamiętać, że pierwszym ambasadorem akredytowanym w Polsce był przedstawiciel Niemiec hrabia Harry Kessler. Natomiast państwa Ententy negatywnie postrzegały przejęcie rządów w Polsce przez dawnych sojuszników państw centralnych - dla nich jedynym przedstawicielstwem Polski był Komitet Narodowy Polski Romana Dmowskiego. Dopiero powołanie rządu Ignacego Paderewskiego (1919), sympatyka Narodowej Demokracji zmieniło stosunek państw Ententy do Polski i doprowadziło do powszechnego uznania państwa polskiego na arenie międzynarodowej.

Czy biała Rosja była dla młodego państwa polskiego gorsza niż bolszewicka?

Zarówno biała, jak i czerwona Rosja nie przewidywały zgody na utratę swoich dawnych kresów zachodnich, czyli terenów polskich. Dlatego też niezależnie od tego, kto ostatecznie przejąłby władzę w Rosji należało spodziewać się wojny na froncie wschodnim. Jednak Piłsudski prowadził negocjacje zarówno z bolszewikami, jak i białymi Rosjanami, chcąc, aby ewentualny zwycięzca w wojnie domowej wykrwawił się i przez to był bardziej skłonny do zawarcia ugody i mniej groźny, jako przeciwnik w walce zbrojnej.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gs24.pl Głos Szczeciński