Samobójstwa w CH Galaxy. Specjaliści mówią, że zabezpieczenia są konieczne, właściciel galerii zapowiada zmiany

Jeśli spojrzeć na policyjne statystyki dotyczące miejsc popełniania samobójstw, galerie handlowe nie są w nich osobno ujmowane.

– To, jeśli patrzymy całościowo, ułamek takich zdarzeń, są one naprawdę bardzo rzadkie. Jednak każda próba samobójcza w publicznym miejscu, takim jak galeria handlowa, ma ogromną siłę rażenia – mówi w rozmowie z „Głosem” prof. Justyna Ziółkowska z wrocławskiego Uniwersytetu SWPS i jedna z ekspertek Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Samobójstwom.

Wbrew potocznym opiniom, że „jeśli ktoś chce popełnić samobójstwo, to i tak to zrobi”, specjaliści zajmujący się suicydologią (nauka o samobójstwach) nie mają wątpliwości: zabezpieczenia takich miejsc mają sens i są potrzebne.

– To jeden z najbardziej skutecznych środków zapobiegania samobójstwom, jaki znamy: ograniczyć możliwości ich popełnienia – podkreśla dr n. med. Anna Baran, psychiatra z Wydziału Nauk o Zdrowiu i Życiu na Uniwersytecie Linneusza w Szwecji.

Specjalistka jest także członkinią Zespołu roboczego ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego przy Ministerstwie Zdrowia

Takie opinie potwierdzają badania przeprowadzane na świecie. Wśród nich dotyczące samobójstw na mostach w australijskim Brisbane. Naukowcy przyglądali się danym ponad 20 lat (1990-2012). Okazało się, że połowa skoków samobójczych dotyczy dwóch mostów w mieście (ponad setka skoków rocznie). Po zamontowaniu szlabanów na jednym z nich liczba samobójstw tylko w pierwszych latach zmalała tu o 53 proc. (potem następowała dalsza redukcja). I co jest istotną konkluzją naukowców: nie ma dowodów na to, że osoby chcące skoczyć z zabezpieczonego mostu, przemieściły się na inny.

Anna Baran dodaje, że proces od decyzji o odebraniu sobie życia do momentu podjęcia próby samobójczej jest niczym sinusoida i w większości przypadków zamyka się w trzech godzinach.

– Każda rzecz, która to przerwie, nawet z pozoru drobna, może być tym, co uratuje życie – mówi.

– Jeśli w galerii handlowej dochodzi do takiego zdarzenia, niezwykle istotne są dwie rzeczy: zmiana charakteru miejsca, choćby zmiana oświetlenia, ale też umieszczenie informacji, gdzie można zwrócić się po pomoc. Mogą to być na przykład naklejki z pomocowym numerem telefonu albo ulotki – mówi prof. Ziółkowska.

Anna Baran zaznacza, że nie zawsze zamontowanie barierek jest możliwe, ale są też inne rozwiązania. - Galeria może zamontować niebieskie oświetlenie w tym miejscu. Niebieskie światła zmniejszyły zachowania samobójcze w Japonii w miejscu, w którym były zainstalowane o 84 proc. – mówi.

Z podobnym problemem musiało uporać się warszawskie Centrum Handlowe Złote Tarasy, po tym jak w budynku jesienią zeszłego roku, w ciągu tygodnia doszło do dwóch tragedii. Jak informuje Biuro Dyrekcji CH Złote Tarasy, po zdarzeniach natychmiast zostały podjęte działania zapobiegawcze: zwiększenie liczby pracowników ochrony, wzmożenie monitoringu i wreszcie – zamontowanie siatek zabezpieczających, które uniemożliwiają skok.

Czy szczecińskie centrum handlowe również coś zrobi? „Dokładamy wielu starań, aby zapobiegać takim zdarzeniom, dlatego wprowadziliśmy dodatkowe zabezpieczenia, takie jak wzmożony nadzór nad pewnymi punktami w centrum oraz pracujemy nad zmianami architektonicznymi” – informuje w imieniu EPP, właściciela CH Galaxy, Urszula Matej-Bil. Galaxy nie podaje szczegółów, o jakie zmiany architektoniczne chodzi.

Niepisaną zasadą wśród dziennikarzy i redakcji jest od lat to, że o samobójstwach nie informujemy. „Głos Szczeciński” również tej zasady się trzyma (m.in. dlatego nie podajemy żadnych szczegółów zdarzeń w CH Galaxy). Jednak w dobie mediów społecznościowych informacje lotem błyskawicy (niejednokrotnie z drastycznymi zdjęciami i filmami) obiegają Internet. Jest udowodnione naukowo, że takie informacje mogą wywołać „efekt Wertera”, czyli naśladownictwo, a konkretne miejsca czy sposoby popełnienia samobójstw mogą stać się fatalną inspiracją dla osób, które w tym momencie znajdują się w kryzysie psychicznym.

– Nie dolewajmy oliwy do ognia – mówi Anna Baran, która jest także jedną z pierwszych autorek poradnika dla mediów o tym, jak mówić o samobójstwach. – Warto, aby szczególnie uczulić administratorów stron czy grup w mediach społecznościowych, aby blokować tego typu informacje – dodaje.

Według danych Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie w 2021 roku w Zachodniopomorskiem doszło w sumie do 594 prób samobójczych (245 zakończyło się zgonem). Jeśli spojrzeć na dane dotyczące dzieci i młodzieży do 18 roku życia to było to aż 77 prób samobójczych (dla porównania: rok wcześniej było ich 38).