Prezenty na święta. Co dzieci dostawały na Gwiazdkę w PRL-u, a co przed wojną? Czym upominki różniły się od współczesnych prezentów?

Prezenty na święta stanowią miłe urozmaicenie spotkania w gronie najbliższych. Zwyczaj wręczania prezentów na święta jest kultywowany w większości krajów, ale na polskie ziemie przywędrował dopiero w XIX wieku. Dla porównania za granicą niektórzy dostawali świąteczne upominki już w XIII wieku.

Tradycję przygotowywania prezentów na świątecznych na terenie dzisiejszej Polski zapoczątkowały rodzina królewska, szlachta i magnateria. Początkowo drobne upominki otrzymywała dworska służba. Z czasem zwyczaj obdarowywania innych przyjął się w miastach, a najpóźniej zaadaptowali go mieszkańcy wsi.

Na wsi prezenty na święta były skromne. W okresie dwudziestolecia międzywojennego dzieci z terenów wiejskich mogły liczyć na takie upominki, jak: słodycze, orzechy czy jabłka. Często najmłodsi dostawali łakocie, na które rodzice nie mogli pozwolić sobie na co dzień. Dzieci z mniej zamożnych rodzin oraz sieroty przeważnie otrzymywały jedzenie, np. chleb. Z czasem zaczęto obdarowywać najmłodszych bardziej hojnymi darami, np. zabawkami.

Kwestią dyskusyjną jest to, kto przynosi prezenty na Gwiazdkę. Nie zawsze rola ta należała do Św. Mikołaja. W zależności od czasów i regionu, w Polsce wręczaniem upominków zajmowali się: Dziadek Mróz, Gwiazdor, Aniołek, Gwiazdka, a nawet Dzieciątko.
Przedstawiamy fotografie ilustrujące prezenty na święta i przypominamy, czym obdarowywano niegdyś polskie dzieci. Kolekcja pochodzi z Narodowego Archiwum Cyfrowego.