Jeden z młodych stargardzian w nietypowy sposób zwrócił uwagę na wciąż nierozwiązany problem z sypiącym się sowieckim pomnikiem, stojącym na rondzie przy pl. Wolności. Rozpalał przy nim grille, organizował hip-hopowe występy, pisał po nim, wieszał flagi i banery, a nawet próbował odciąć wieńczącą kolumnę gwiazdę.
Przez miasto przetoczyła się dyskusja o przyszłości tego miejsca, mocno zabarwiona podejściem ideologicznym. "Głos" postanowił zbadać, jak sprawa wygląda na dziś - od strony formalnej, bez ideologii.
Jest w złym stanie
Faktem jest, że Kolumna Zwycięstwa jest w złym stanie, jest bardzo popękana, co widać gołym okiem.
- W sierpniu 2005 roku wykonano ekspertyzę, która wskazała na niepokojący stan techniczny obiektu - informuje Zdzisław Rygiel, dyrektor biura prezydenta Stargardu.
Miasto wykonało również specjalistyczne odwierty, które wykazały, że pod kolumną nie ma szczątków ludzkich, że nie było to miejsce pochówku żołnierzy, a jedynie upamiętnia żołnierzy Armii Czerwonej.
- Prawo polskie opiera się na umowie między rządem RP i rządem Federacji Rosyjskiej o grobach i miejscach pamięci ofiar wojen i represji - tłumaczy Zdzisław Rygiel. - Usunięcie tego typu miejsc w Polsce może się odbyć wyłącznie za przyzwoleniem strony rosyjskiej.
Za realizację tej dwustronnej umowy odpowiada Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. To do niej prezydent Sławomir Pajor wnioskował przed laty o usunięcie pomnika.
- W 2005 roku do rady wpłynął od prezydenta Stargardu wniosek z prośbą o wyrażenie zgody na rozbiórkę pomnika, poparty ekspertyzą techniczną wskazującą na jego zły stan techniczny, który stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa, odbywającego się w jego bezpośrednim sąsiedztwie, ruchu pieszego i samochodowego oraz na konieczność przeprowadzenia kapitalnego remontu - informują przedstawiciele OPWiM. - Koszt renowacji oszacowany został wówczas na kwotę ok. 250 000 zł, a zarówno władze lokalne, jak i rada nie były w stanie tyle na to przeznaczyć.
Zachować i przenieść
Według obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego tego terenu, uchwalonego w 2007 roku, kolumnę nakazuje się zachować i przenieść w inne miejsce.
- Rada zaakceptowała wniosek zmierzający do demontażu obiektu z uwagi na jego nieodpowiedni stan i przedłożyła stronie rosyjskiej zapytania w październiku 2007 r., maju 2009 r., maju i lipcu 2010 r. i maju 2011 r. - informują przedstawiciele rady. - W lutym 2012 roku wpłynęło do nas pismo z ambasady Federacji Rosyjskiej, w którym nie zostało przedstawione stanowisko strony rosyjskiej dotyczące likwidacji pomnika. Zwrócono się z pytaniem czy władze miasta rozważają możliwość przeprowadzenia rekonstrukcji lub zmiany jego lokalizacji oraz poproszono o poinformowanie o terminie związanych z tym prac.
Rada zwróciła się do Urzędu Miasta w Stargardzie o przedstawienie stanowiska, celem przekazania go ambasadzie.
- Dopiero we wrześniu 2011 roku do stargardzkiego magistratu wpłynęło pismo od rady OPWiM z informacją, że w styczniu ambasada FR poinformowała, iż MSZ oraz Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej rozpatruje kwestię demontażu kolumny i przeniesienie jej na cmentarz - mówi Zdzisław Rygiel. - W marcu bieżącego roku miasto podtrzymało swoje stanowisko pod warunkiem jednoznacznej, pisemnej zgody ze strony ambasady FR na przeniesienie.
Rozpatrywanie trwa lata
Rada OPWiM poinformowała "Głos", że obecnie oczekuje na odpowiedź urzędu miejskiego i ewentualną prośbę o zaopiniowanie nowego wniosku dotyczącego losów pomnika.
- To sprawy niezwykle delikatne - podsumowuje dyrektor biura prezydenta. - Ich rozpatrywanie trwa, jak pokazuje nasz przykład, wiele lat.
O Kolumnie Zwycięstwa, jej historii i dokładny opis, przeczytać można w V tomie, wydawanej przez stargardzkich muzealników, Stargardii z 2010 roku. Jej autorem jest Andrzej Bierca.
- Do 1988 r. wybudowano w Polsce 392 pomniki poświęcone Armii Czerwonej - 311 w miastach, 81 we wsiach - które nie były umiejscowione na cmentarzach, tylko jak np. w Stargardzie Kolumna Zwycięstwa, czy pomnik w Szczecinie w centrum miasta - mówi Andrzej Bierca z działu dokumentacji zabytków Muzeum w Stargardzie. - Są też pomniki na cmentarzach i kwaterach Armii Czerwonej, których jest 357, czy wspólnych cmentarzach i kwaterach polsko-radzieckich, a jest ich 491.
Więcej o Kolumnie Zwycięstwa na www.mmstargard.pl:
Uwaga, niebezpiecznie w centrum. O kolumnie Zwycięstwa bez ideologii. (napisane przed grillowaniem Sosina)
Daniel Sosin po raz kolejny nas zaskakuje
Grillowanie przy pomniku. Znieważono Kolumnę Zwycięstwa?
Pl. Wolności. Pomnik ciągle budzi emocje
Motoryzacja do pełna! Ogłoszenia z Twojego regionu, testy, porady, informacje
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
