Obżarstwo - dlaczego dużo jemy, choć nie musimy?

Kobiety częściej przejawiają skłonność do łakomstwa, gdy są smutne lub zdenerwowane. Za to u mężczyzn wzrost apetytu obserwuje się w momentach dobrego nastroju. Wnioski te pochodzą z badań przeprowadzonych przez francuskich dietetyków. Ich celem było do-kładne i szczegółowe opisanie mechanizmu fizjologicznego, który powoduje, że jednego dnia mamy ochotę na słodycze, innego zaś - prześladuje nas myśl o skonsumowaniu ka-wałka polędwicy.

Czym jest głód, uczeni mniej więcej już wiedzą. To jeden z popędów biologicznych, który pojawia się, gdy w organizmie zaczyna występować niedobór określonych składników po-karmowych. We wnętrzu mózgu znajduje się ośrodek głodu, który współdziała z położo-nym po sąsiedzku, lecz działającym przeciwnie ośrodkiem sytości. Ich czynności są regu-lowane przez poziom glukozy w krwi. Kiedy jest jej za mało - odzywa się ośrodek głodu, kiedy za dużo - górę bierze ośrodek sytości.

Jednak głód ma różne odcienie. Raz pojawia się jako nieodparta chęć zjedzenia kotleta schabowego, innym razem jako potrzeba skonsumowania kwaśnej pomarańczy albo - na odwrót - słodkiej czekolady. Czasem z kolei odczuwamy ochotę na jakąś słoną i pikantną potrawę. Dlaczego? Francuscy naukowcy z instytutu INSERM doszli do wniosku, że apetyt na konkretne potrawy może być przejawem rozmaitych stanów fizjologicznych. Jeśli się-gamy po czekoladę, to znaczy, że jesteśmy zmęczeni i potrzebujemy nowego zastrzyku szybko przyswajalnej energii. Apetyt na produkty mleczne lub słone przekąski to z kolei sygnał, że potrzebujemy mięsa - twierdzą badacze.

Naukowców szczególnie interesował stan, który określili jako niepohamowany apetyt - nie można go zaspokoić, choć równocześnie odczuwa się już sytość. Ofiarą tego gwałtowne-go łaknienia padają często ludzie otyli, a także osoby cierpiące na rozmaite zaburzenia żywieniowe rozwijające się na podłożu psychicznym. - Dotychczas dysponowaliśmy jedy-nie klinicznymi lub psychologicznymi opisami tego zjawiska, kiedy chory trafiał już do spe-cjalisty. Postanowiliśmy sprawdzić, jak często ludzie zdrowi odczuwają nadmierny apetyt, a także, jakie sytuacje sprzyjają pojawianiu się napadów obżarstwa - tłumaczy Lionel La-fay, główny autor badań. Udział w nich wzięło 538 kobiet i 509 mężczyzn. Wytypowano ich na podstawie ankiet, w których kandydaci musieli odpowiedzieć na wiele pytań dotyczą-cych nawyków żywieniowych podczas poprzednich sześciu miesięcy. Za ofiary nadmier-nego łaknienia uznano osoby, które przynajmniej raz w tygodniu odczuwały niepohamo-wany apetyt na jakiś produkt lub potrawę.

Obserwacje prowadzono przez kilka lat. Dostarczyły naukowcom wielu ciekawych infor-macji. Napady łaknienia występowały u 28 proc. kobiet i 13 proc. mężczyzn. Epizody nadmiernego apetytu występowały najczęściej u kobiet walczących z nadwagą bądź też uważających, że ważą zbyt dużo. Najciekawsze było to, że ataki obżarstwa miały ścisły związek ze stanem emocjonalnym danej osoby. - U kobiet pojawiały się w momentach złego nastroju, kiedy były one smutne, znudzone lub rozdrażnione. Mężczyźni ulegali zgubnemu nawykowi wtedy, gdy czuli się zadowoleni z życia - relacjonuje Lafay.

Jego zdaniem kobiety mogą częściej doświadczać epizodów łakomstwa, ponieważ znajdu-ją się pod większą presją, jeśli chodzi o utrzymanie niskiej wagi ciała. Konsekwencją sto-sowania wielu diet jest pojawienie się... napadów nadmiernego apetytu. - Nieodparta chęć zjedzenia tego lub innego produktu ma niewiele wspólnego z zapotrzebowaniem organi-zmu na kalorie czy substancje pokarmowe. Uczestnicy badań mówili raczej o silnej żądzy zjedzenia czegoś niż o potrzebie zaspokojenia głodu. Mimo że nie byli głodni, myśleli je-dzeniu - zauważa francuski dietetyk.