Obchody 1 wrzenia w Wieluniu z udziałem prezydentów Polski i Niemiec

1 września prezydenci Polski i Niemiec oddadzą cześć ofiarom zbrodniczego bombardowania Wielunia. Ich wspólna wizyta nadaje wieluńskim uroczystościom niespotykaną dotąd rangę i ma szansę stać się kolejnym wymownym symbolem pojednania między krajami po obu stronach Odry.

Miasto pokoju i pojednania - pod takim szyldem Wieluń prowadzi swoją politykę historyczną w odniesieniu do tragedii, jakiej doświadczyło miasto 1 września 1939 r. Od wielu lat lokalne władze, historycy, a także zwykli mieszkańcy rozwijają dobre relacje z sąsiadami zza Odry. W tym roku jednak udział Wielunia w budowaniu wspólnej pamięci o bolesnych wydarzeniach z przeszłości zostanie przeniesiony na zupełnie inny poziom. Udział prezydentów Polski i Niemiec w obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej, która rozpoczęła się od masakry dokonanej przez lotników Luftwaffe na bezbronnych mieszkańcach Wielunia, ma swoją wielką wymowę. Wspólny hołd Andrzeja Dudy i Franka-Waltera Steinmeiera dla pierwszych cywilnych ofiar największego konfliktu zbrojnego w historii ludzkości z pewnością odbije się szerokim echem także poza granicami Polski i zostanie zapamiętany jako jedno z ważniejszych wydarzeń w historii Wielunia.

Prezydenci Polski i Niemiec będą obecni na porannej uroczystości, która tym razem odbędzie się na placu Legionów. Pomieści się tutaj więcej mieszkańców niż na ulicy Piłsudskiego, gdzie zwyczajowo rozpoczynały się wieluńskie obchody. O godz. 4:40 zawyją syreny przypominające o ataku na pogrążone we śnie miasto. Ze względów organizacyjnych władze miasta proszą o wcześniejsze przybycie. Bramki będą otwarte już od godz. 3.

- To jest niezwykle ważne ustalenie, które prezydenci poczynili mniej więcej rok temu, że będą bardzo chcieli podkreślić cywilne ofiary II wojny światowej. Wieluń został zbombardowany jako całkowicie bezbronne i niewinne miasto, nie mające żadnego znaczenia wojskowego ani strategicznego dla tamtej wojny. Po prostu po to, żeby zasiać terror i pokazać totalny wymiar wojny. Prezydenci oddadzą hołd ofiarom bombardowania Wielunia, ale też wszystkim cywilom, którzy zginęli podczas II wojny światowej - mówi szef gabinetu prezydenta RP Krzysztof Szczerski.

Andrzej Duda będzie pierwszym urzędującym prezydentem, który weźmie udział w wieluńskich uroczystościach po raz drugi (pierwsza wizyta w 2017 r.). Przed nim gościli tutaj Aleksander Kwaśniewski (2004 r.) oraz Lech Kaczyński (2009 r.). Po uroczystościach w Wieluniu prezydenci Polski i Niemiec pojadą na główne obchody w Warszawie, w których wezmą również udział głowy innych państw, w tym prezydent USA Donald Trump. Motywem przewodnim obchodów są słowa „pamięć i przestroga”. Zostały one również wyryte na dzwonie zamówionym przez kancelarię Andrzeja Dudy dla upamiętnienia 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Widnieje również na nim inskrypcja „1 IX 1939 Wieluń”. Prezydencki minister Krzysztof Szczerski zapowiada, że dzwon zostanie podarowany Wieluniowi. Najpierw jednak zabrzmi podczas warszawskich uroczystości, a symbolicznie będą uderzać w niego światowi przywódcy, oddając w ten sposób hołd ofiarom II wojny światowej.

Już dzisiaj (30 sierpnia) w Muzeum Ziemi Wieluńskiej zostanie otwarta nowa wystawa stała poświęcona bombardowaniu miasta. Urządzona w trzech salach ekspozycja częściowo ma charakter multimedialny, a główną rolę odgrywają w niej relacje osób, które przeżyły wojenną traumę, przetłumaczone również na język angielski. Projekt wsparło finansowo Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Otwarcie wystawy „Świadkowie mówią… Wieluń 1 września 1939” nastąpi o godz. 10. Godzinę później w Kino-Teatrze Syrena rozpocznie się konferencja naukowa „Ludność cywilna i dramat wojny”, organizowana przez MZW we współpracy z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Referaty wygłoszą badacze polscy i niemieccy. Po konferencji w kinie wyświetlone zostaną filmy z wojennymi motywami: „Pianista” (godz. 18) oraz „Biegnij chłopcze, biegnij” (20:45).

W sobotę, 31 sierpnia, o godz. 16 na placu Legionów zaplanowano koncert pt. „Serce dziecka”. Wystąpią połączone chóry PMDKiS i szkoły muzycznej oraz wieluńscy harcerze. Koncertowi będzie towarzyszyć przekazanie najmłodszym uczestnikom obchodów książek „Dawno temu w Wieluniu”. Tę opowiadającą o dramacie wojny językiem dzieci publikację autorstwa Wiesława Drabika wydała Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Wieluniu w ramach projektu „Wieluń - odrobiona lekcja”. O godz. 19 w kolegiacie odbędzie się uroczysta msza św. z udziałem polskich i niemieckich duchownych.

Również w sobotę, wzorem lat ubiegłych, z lotniska w Polskiej Nowej Wsi pod Opolem (miejsce startu samolotów Luftwaffe atakujących Wieluń) wyruszy sztafeta z symbolicznym Ogniem Pokoju i Pojednania. Start 110-kilometrowego biegu poprzedzi odsłonięcie na lotnisku tablicy poświęconej pamięci cywilnych ofiar zbrodniczych nalotów niemieckich sił powietrznych. Jest to inicjatywa dolnośląskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, w której swój udział mieli również wieluńscy muzealnicy. Podczas głównych uroczystości o godz. 4.40 uczestnicy biegu pamięci z Polskiej Nowej Wsi przekażą płomień kolejnym sztafetom. Jedna przebiegnie z ogniem do Ostrzeszowa, a druga do Burzenina i następnie Sieradza.

1 września tradycyjnie nie zabraknie mszy na reliktach kościoła farnego. Tym razem uroczyste nabożeństwo pod przewodnictwem metropolity częstochowskiego abpa Wacława Depo zaplanowano w samo południe. O godz. 16 w Kino-Teatrze Syrena będzie miała miejsce premiera filmu dokumentalnego o Janie Tyszlerze, który przeżył bombardowanie Wielunia jako 6-letni mieszkaniec kamienicy przy Nowym Rynku. Pomysłodawcą i reżyserem filmu jest Maciej Walczak, a inspiracją dla niego stała się autobiograficzna książka Jana Tyszlera „Wieluń i pamięć”, wydana w 2015 r. przez wieluńskie muzeum. Zwieńczeniem niedzielnych obchodów będzie spektakularny koncert w wykonaniu Orkiestry Wielkich Bębnów. Widowisko na pl. Legionów rozpocznie się o godz. 21.