Niedoczynność tarczycy: objawy, leczenie i dieta. Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy?

Tarczyca (gruczoł tarczycowy) jest umiejscowiona w dolnej części szyi. Produkuje ona takie hormony jak: tyroksyna (T4), kalcytonina oraz trójjodytronina. Odpowiadają za regulowanie procesu przemiany materii we wszystkich narządach i tkankach naszego organizmu.

Objawy niedoczynności tarczycy:

• zwiększenie masy ciała, któremu jednak towarzyszy brak apetytu
• zmęczenie, senność, apatia
• uczucie ciągłego zimna
• zaparcia
• zaburzenia pamięci
• suche włosy i skóra
• zaburzenia miesiączkowania
• nadciśnienie tętnicze

Chorzy na niedoczynność tarczycy mogą również odczuć problemy natury psychicznej. Objawy są zbliżone do symptomów chorób afektywnych (depresji, choroby dwubiegunowej).

Charakterystycznymi objawami są obniżenie nastroju, niestabilność emocjonalna, czy zaburzenia funkcji seksualnych.

1. Pierwotna niedoczynność tarczycy (uszkodzenie gruczołu):

• choroba Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy)
• całkowite lub częściowe usunięcie tarczycy (komórki odpornościowe atakują pozostałe po operacji fragmenty tarczycy)
• napromieniowanie wynikające z terapii nowotworowych
• nadmierne spożywanie jodków, które hamują działanie innych hormonów
• wrodzona niedoczynność tarczycy

2. Wtórna niedoczynność tarczycy:

• niedobór TSH, czyli hormonu produkowanego przez przedni płat przysadki mózgowej

3. Trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy (rzadkie występowanie):

• spowodowana jest m.in. przez guzy podwzgórza i sarkoidozę (choroba, która polega na tworzeniu małych zapalnych guzków w różnych narządach ciała)

Leczenie polega głównie na zażywaniu farmakologicznych środków uzupełniających niedobór hormonów ­ pacjentom podaje się syntetyczne hormony tarczycy. Chorzy powinni regularnie kontrolować poziom TSH w osoczu. Warto wiedzieć, że norma wartości TSH waha się w zakresie od 0,4 do 4,0 mlU/l dla osoby dorosłej. Leczenie niedoczynności tarczycy zazwyczaj trwa do końca życia.

Nie ma szczególnych wskazań dietetycznych przy niedoczynności tarczycy. Ze względu na zwiększoną masę ciała należy utrzymywać zbilansowaną i zdrową dietę. Wskazane są regularność i kaloryczność posiłków. Ważne jest dostarczanie organizmowi prawie wszystkich składników odżywczych: owoców i warzyw, przetworów mlecznych, tłuszczów roślinnych, pełnoziarnistego pieczywa oraz chudego mięsa. Należy unikać węglowodanów i tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Za istotny element diety uznaje się wodę niegazowaną (przynajmniej dwa litry). Chorujący na niedoczynność tarczycy powinni być aktywni fizycznie.

W przypadku ryzyka wystąpienia choroby u kobiet, które planują ciążę przeprowadzane są badania przesiewowe, które pozwalają na potwierdzenie lub wykluczenie zaburzenia. Miedzy 4 a 8 tygodniem ciąży kontroluje się stężenie TSH we krwi. Jest to ważne badanie, ponieważ objawy niedoczynności tarczycy są często maskowane przez ciążę. Niedoczynność tarczycy u kobiet w ciąży może przyczynić się do zaburzeń w rozwoju płodu. W przypadku wystąpienia choroby zalecana jest suplementacja jodu.

Poziom TSH w ciąży nie jest stały, ale waha się, w zależności od trymestru:

• I trymestr - od 0,01 do 2,32 mIU/l
• II trymestr - między 0,1 i 2,35 mIU/l
• III trymestr - między 0,1 i 2,65 mIU/l

Niedoczynność tarczycy nieco inaczej objawia się u dzieci i młodzieży. Typowymi objawami choroby są:

• przedłużająca się żółtaczka
• zahamowanie wzrostu
• wystający pępek
• opóźnione wyrzynanie zębów
• chrypliwy płacz
• powolny wzrost kości, włosów i paznokci
• opóźniony proces dojrzewania
• powolna mowa

Leczenie przebiega podobnie jak u osób dorosłych. Ważne są częste wizyty u endokrynologa pediatrycznego, które pozwalają kontrolować prawidłowy rozwój dziecka.

Normy TSH są zróżnicowane w zależności od wieku dziecka:

• dla dziecka kilkumiesięcznego wynosi od 0,6 do 10,0 mlU/l
• dla dziecka 2-5 lat wynosi od 0,4 do 6,0 mlU/l
• u 9-latka wynosi od 0,4 do 5,0 mlU/l
• powyżej 14 roku życia wynosi od 0,4 do 4,0 mlU/l

Zobacz także wideo: Rocznie z powodu chorób związanych z nadwagą umiera na świecie ponad 2,5 mln osób