Mokre noce twego dziecka

Nie należy traktować moczenia nocnego jako schorzenia mającego swoją pierwotną przyczynę w zaburzeniach emocjonalnych dziecka.

Jeśli nie psychika, to co?

Wyniki badań prowadzonych w ostatnich latach w wielu ośrodkach na całym świecie dowodzą, że najczęstszą przyczyną moczenia nocnego są zaburzenia czynnościowe układu moczowego prowadzące do dysproporcji dwóch parametrów: pojemności pęcherza moczowego i objętości moczu "nocnego".

W prawidłowych warunkach pęcherz moczowy powinien do rana utrzymać mocz spływający z nerek w godzinach nocnych. Jeżeli te dwie wielkości są nieproporcjonalne, dochodzi do przepełnienia pęcherza i zmoczenia łóżka.

W związku z tym można wydzielić dwie grupy dzieci z moczeniem nocnym. W pierwszej grupie pęcherz o prawidłowej pojemności nie jest w stanie utrzymać do rana zbyt dużej ilości moczu "nocnego". Natomiast u drugiej grupy dzieci zmniejszony pęcherz nie jest w stanie przyjąć moczu "nocnego". Są to dzieci, u których zwykle współistnieje moczenie dzienne.

Badania prowadzone w Skandynawii wykazały, że u pacjentów z tak zwanym pierwotnym izolowanym moczeniem nocnym, czyli moczeniem tylko w nocy bez współistnienia innych schorzeń układu moczowego oraz bez dłuższej przerwy w moczeniu, stwierdza się w godzinach nocnych niedobór substancji o nazwie wazopresyna.

U dzieci niemających kłopotów z mokrym łóżkiem, nerki produkują w nocy znacznie mniej moczu niż w ciągu dnia. Związane jest to właśnie ze zwiększonym wydzielaniem w czasie snu wazopresyny. Efektem jest produkowanie przez nerki mniejszej ilości bardziej zagęszczonego moczu. Pęcherz moczowy o prawidłowej pojemności może dzięki temu do rana utrzymać gromadzący się mocz.

Natomiast dzieci z pierwotnym izolowanym moczeniem nocnym nie zagęszczają odpowiednio moczu i produkują nadmierną jego ilość, gdyż nie dochodzi do wzrostu wydzielania wazopresyny w godzinach nocnych. W tej chwili istnieje możliwość farmakologicznego zmniejszenia wydzielania moczu. Dostępny jest lek, którego działanie jest zbliżone do działania wazopresyny.

Skutki moczenia nocnego

U starszych dzieci może dojść do wystąpienia wtórnych zaburzeń emocjonalnych spowodowanych utrzymującym się moczeniem. Stwierdza się u nich nadmierną nerwowość, trudności z koncentracją, gorszy kontakt z rówieśnikami. Często w takich sytuacjach moczenie nocne jest traktowane jako moczenie na tle psychogennym.

W rzeczywistości jest odwrotnie - zaburzenia emocjonalne należy traktować jako skutek moczenia, a nie przyczynę. Świadczy o tym najlepiej fakt, że u dziecka, u którego udało się opanować moczenie, ustępują problemy natury psychicznej. Istnieje oczywiście grupa pacjentów z moczeniem nocnym na tle psychogennym, ale nie jest ona tak liczna, jak do niedawna sądzono.

Leczenie na dwa sposoby

Moczenie ustępuje samoistnie u ok. 15 proc. dzieci bez stosowania leczenia. Jednak utrzymywanie się moczenia nocnego - nawet jeżeli jest ono tylko "niewinnym", przejściowym zaburzeniem - jest dla dziecka i całej rodziny bardzo dużym stresem. W związku z tym nie powinno się zalecać czekania, aż moczenie samo ustąpi, u dziecka, które skończyło 6 lat i nadal w nocy siusia do łóżka.

Nowoczesne metody leczenia moczenia nocnego wynikają z przyczyn moczenia. U dzieci z moczeniem nocnym związanym ze zmniejszoną pojemnością pęcherza moczowego i współistniejącymi zabu- rzeniami czynności dolnych dróg moczowych bardzo dobre efekty leczenia uzyskuje się stosując leki regulujące czynność pęcherza moczowego.

W wyniku działania leku zmniejsza się czucie w pęcherzu. Dziecko potrafi wydłużyć przerwy w chodzeniu do ubikacji w ciągu dnia i w ten sposób zwiększa się stopniowo pojemność pęcherza. Okres kuracji wynosi przeciętnie 3-4 miesiące. Efekt leczenia w postaci zmniejszenia nasilenia moczenia nocnego jest widoczny już po kilku dniach stosowania leku.

Z kolei u dzieci ze zwiększoną ilością moczu nocnego stosuje się leki poprawiające zagęszczanie moczu w godzinach nocnych. Podanie leku wieczorem, przed snem uzupełnia niedobór naturalnej substancji w organizmie dziecka w godzinach nocnych, która jest odpowiedzialna za zagęszczanie moczu. Podawanie leku trwa zwykle trzy - cztery miesiące. Widoczny efekt leczenia uzyskuje się już po dwóch - trzech dniach. Całkowite wyleczenie można osiągnąć już po trzech miesiącach.

Leki obecnie stosowane w leczeniu moczenia nocnego są dobrze tolerowane przez dzieci i - co najważniejsze - bezpieczne, jeżeli podawane zgodnie z zaleceniami lekarza.