Moc bajek terapeutycznych w pracy z dziećmi. Może ułatwić adaptację w szkole lub przetrwanie traumy

Postacie i wydarzenia z bajek mogą subtelnie odzwierciedlać motywy z prawdziwego życia dając dzieciom czas i przestrzeń na dokonanie porównań własnych przeżywanych emocji, z tymi opisanymi przez bohaterów opowiadania. Bajki można wykorzystać do wsparcia w zrozumieniu i przetrwaniu różnych sytuacji, takich jak np.:

• żałoba,
• zmiana szkoły
• konflikt z przyjaciółmi
• rozstanie rodziców,
• czy też ucieczka,
• wojna.

Identyfikacja emocji, w tym często lęku z bohaterami fikcji i w towarzystwie zaufanego dorosłego może pomóc dziecku zrozumieć, co się wydarzyło i jaki ma to wpływ na jego życie teraz i w przyszłości. Wykorzystywanie bajek terapeutycznych w szkole ułatwia rozwiązywanie konfliktów i mierzenie się z problemami społecznymi w bezpiecznych warunkach.

Bajka Ola, Borys i nowi przyjaciele, czyli historia Oli i jej brata Borysa, którzy właśnie przyjechali do Polski z pogrążonej w wojnie Ukrainy i oswajają się z nową rzeczywistością, spotkała się z ogromnym zainteresowaniem instytucji, organizacji i osób prywatnych. Historia bohaterów rozbudza zaciekawienie innymi uczniami, normalizuje także uczucia, których doświadczają, takie jak zazdrość i złość wśród dzieci z Polski oraz lęk i poczucie osamotnienia wśród dzieci z Ukrainy.

W ten sposób publikacja pomaga w dostrzeżeniu użytecznych zachowań, jak np. dawanie wsparcia przez przyjaźń. Przez obserwowanie bohaterów dzieci uczą się innego sposobu myślenia o umiejętnościach językowych oraz poznają różne sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

We wrześniu dzieci z Ukrainy pójdą do polskich szkół i staną przed nowymi wyzwaniami. Naukowcy z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu i Uniwersytetu Wrocławskiego stworzyli drugi tom bajki Ola i Borys idą do szkoły, w którym zwracają się nie tylko do dzieci i ich rodziców, ale również do nauczycieli, którym proponują scenariusze lekcji.

- Bajka opowiada historię ukraińskiego rodzeństwa, które po wybuchu wojny w Ukrainie rozpoczyna naukę w szkole i przedszkolu. Chcieliśmy podjąć temat trudnych sytuacji, które mogą zaistnieć w związku z pojawieniem się dzieci z Ukrainy w szkołach i przedszkolach. W szczególności mogą to być trudności komunikacyjne, wzajemna zazdrość czy poczucie niesprawiedliwości oraz poczucie osamotnienia. W bajce przedstawiamy te sytuacje zarówno z perspektywy dzieci polskich, jak i ukraińskich – opowiada prof. Justyna Ziółkowska, psycholożka z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu, jedna z pomysłodawczyń projektu.

Pomysłodawcami bajki są prof. Justyna Ziółkowska i prof. Tomasz Grzyb z Uniwersytetu SWPS z Wrocławia oraz prof. Dariusz Galasiński z Uniwersytetu Wrocławskiego. Nadzór kliniczny nad tworzonymi treściami sprawowała Karolina Matczak. Projekt otrzymał także wsparcie Urzędu Miasta Wrocławia oraz międzynarodowej organizacji Rotary.

- Pomysł zrodził się w wyniku wielu rozmów z nauczycielami, psychologami i rodzicami, którzy obserwują codzienność uczniów w polskich szkołach. W tej książce chcemy pokazać dalsze przygody Oli i Borysa – także te, które nie są miłe. Robimy to dlatego, by powiedzieć, że one mogą się zdarzyć, są naturalne dla dzieci i niektórych dorosłych. Chcemy też pokazać, że nie powinniśmy wobec takich zdarzeń być obojętni – że naszą, dorosłych, rolą jest przez takie sytuacje dzieci przeprowadzić – mówią pomysłodawcy

– Mamy nadzieję, że zarówno ukraińskim, jak i polskim dzieciom ta książeczka pomoże oswoić te mniej przyjemne wydarzenia. Ale przede wszystkim chcemy, by pomogła nam wszystkim uwierzyć, że przy odrobinie dobrej woli i dobrych chęci ze wszystkimi problemami jesteśmy sobie w stanie poradzić – dodają.

Praca z wykorzystaniem bajki terapeutycznej to nie tylko jej czytanie, ale zaangażowanie słuchaczy w historię i ich aktywizację. Stworzenie przestrzeni do dialogu i refleksji.

Drugi tom bajki zawiera cztery scenariusze lekcji, które stworzyli: Sławomir Prusakowski, psycholog z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu i Julia Odelga, studentka trzeciego roku psychologii.

Scenariusze są adresowane do dwóch grup wiekowych: klas 1-3 i klas 4-6 szkoły podstawowej. Mogą być przeprowadzane zarówno w klasach, do których uczęszczają dzieci z Ukrainy, jak i w tych, w których uczniowie są z Polski. W jednej i drugiej sytuacji będą pomagały najmłodszym zrozumieć emocje i zaakceptować różnorodność jako coś prawdziwego i normalnego. Tematy, jakie będą poruszane w scenariuszach, to:

• różnice i podobieństwa,
• dlaczego płaczemy,
• czy wszyscy jesteśmy tacy sami,
• po co są emocje.

Bajki powstały przy ogromnej pracy charytatywnej. Można je pobrać za darmo, a pliki zawierają także scenariusze lekcji dla nauczycieli:

TOM I
TOM II
SCENARIUSZE LEKCJI

Bajka to wynik charytatywnej pracy międzynarodowego zespołu, który ją napisał, zredagował, zilustrował, przetłumaczył na język ukraiński i angielski wydrukował i zdobył na wszystko fundusze. To już druga bajka dla ukraińskich dzieci, w której wydanie się zaangażowaliśmy, ale nie mamy wątpliwości, że warto. Cały ten projekt jest jak bajka. Bajkowi są ludzie, którzy się w niego zaangażowali i nadal angażują. Jest dowodem na to, że w życiu tak, jak w bajce – dobrych ludzi jest zawsze więcej – podkreśla Ilona Byra, założycielka i prezeska zarządu Instytutu Heweliusza, wydawcy publikacji.

W wydanie bajki w wersji fizycznej zaangażowały się także władze Wrocławia. Stolica Dolnego Śląska jest drugim po Warszawie miastem z największą liczbą osób z Ukrainy.

– Cieszę się, że Wrocław jest częścią tego ważnego projektu i dziękuję pomysłodawcom i twórcom – zaznaczył Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia. – W naszym mieście od zawsze szczególną troską otaczamy dzieci. Z podobną podchodzimy do naszych najmłodszych przyjaciół z Ukrainy. Chcemy, aby Wrocław był dla nich miastem ukojenia, w którym zapomną o traumie wojny, ucieczki i rozstania z najbliższymi. Chętnie podzielimy się projektem z każdą zainteresowaną jednostką czy samorządem – dodał.

Źródło: Jak ułatwić dzieciom z Ukrainy odnalezienie się w szkole? SWPS we Wrocławiu