Kofeina pomoże w leczeniu objawów ADHD? Zwiększa koncentrację i poprawia pamięć, ale tylko w odpowiednich dawkach terapeutycznych

Zespół ekspertów z Universitat Oberta de Catalunya (UOC) w Barcelonie (Hiszpania) odkrył, że kofeina stosowana w odpowiednich dawkach w terapii ADHD szczególnie u młodzieży i dorosłych poprawia koncentrację, pamięć i uczenie się. Odpowiednia dawka terapeutyczna kofeiny może być pomocna w leczeniu ADHD, którego głównym objawem jest deficyt uwagi. Należy jednak ostrożnie stosować ją u osób z nadpobudliwością ruchową, ponieważ może nasilać te objawy.

ADHD (od ang. attention-deficit hyperactivity disorder), czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi to neurorozwojowe zaburzenie hiperkinetyczne, które najczęściej występuje u dzieci, ale niezdiagnozowane wcześniej ujawnić się może dopiero w dorosłości. Dziecko z ADHD wyróżniają trzy główne cechy:

• problemy z koncentracją - dziecko z deficytem uwagi nie umie skupić się na wykonywanym zadaniu, szybko się nudzi, rozprasza i nie jest w stanie wykonać go do końca,
• nadpobudliwość - osoba z ADHD nie potrafi usiedzieć w miejscu, jest bardzo ruchliwa, często wykonuje nieskoordynowane i niekontrolowane ruchy, tylko po to, aby nie pozostawać w bezruchu,
• impulsywność - ściśle łączy się z nadpobudliwością. Dziecko zbyt intensywnie reaguje na doraźne bodźce, np. szybko wpada w złość i bije rówieśników, zaczyna nagle płakać, gdy mu się coś nie spodoba itp.

U dziecka mogą występować trzy typy tego zaburzenia:

• przeważnie nieuważny (ADHD z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi),
• przeważnie hiperaktywny-impulsywny (ADHD z przewagą nadpobudliwości ruchowej i impulsywności),
• połączona prezentacja (typ mieszany w którym występują wszystkie objawy ADHD).

Dzieci z tym zaburzeniem psychicznym często określane są mianem "niegrzecznych", ponieważ zachowują się nieadekwatnie do sytuacji i do swojego wieku. Tymczasem ich zachowanie nie jest celowe, a wpływa na nie zmniejszony poziom dopaminy i norepinefryny, który zaburza prawidłowe funkcjonowanie kory przedczołowej, obszaru mózgu odpowiadającego za motywację i koncentrację.

W związku z tym, w zależności od nasilenia objawów w leczeniu ADHD zazwyczaj stosuje się psychoterapię (zasadniczo terapię poznawczo-behawioralną), zmianę stylu życia i leki. Wiele dzieci musi więc stosować farmakoterapię, która niesie ze sobą wiele skutków ubocznych takich jak zaburzenia snu i apetytu czy bóle głowy i brzucha. Hiszpańscy naukowcy poszukując farmakologicznej alternatywy dla kontrowersyjnych leków i stymulantów, np. metylofenidatu (pochodna amfetaminy) sięgnęli po kofeinę.

Kofeina jest środkiem pobudzającym. Stymuluje centralny układ nerwowy i zwiększa produkcję dopaminy, która kontroluje zdolność koncentracji oraz adrenaliny, pobudzającej do działania i dodającej energii.

Hiszpańscy naukowcy z Barcelony przeprowadzili przegląd wszystkich istotnych publikacji naukowych, jakie powstały na temat skutków spożycia kofeiny w leczeniu objawów podobnych do ADHD w badaniach na zwierzętach. Na tej podstawie udowodnili, że leczenie kofeiną poprawia koncentrację oraz pamięć roboczą i krótkotrwałą, pozytywnie wpływa też na zdolność uczenia się. Kofeina nie zwiększa przy tym ciśnienia krwi i masy ciała.

„W diagnozach, w których problem dotyczy wyłącznie uwagi, kofeina może być odpowiednią terapią, ale jeśli występuje objawowa obecność nadpobudliwość lub impulsywność, musimy być bardziej ostrożni.” - czytamy w wynikach badania opublikowanego w prestiżowym czasopiśmie Nutrients.

Naukowcy podkreślają, że nie podważają oni skuteczności dotychczas stosowanych leków na ADHD, a ich analizy są sposobem na znalezienie alternatywy dla tych terapii. Na ADHD cierpią bowiem przeważnie dzieci i młodzież, a zarówno objawy, jak i długotrwałe stosowanie leków je łagodzących może przynosić negatywne skutki. Badacze zapowiadają dalsze badania nad wpływem kofeiny na objawy ADHD szczególnie takie jak nadpobudliwość i impulsywność, w przypadku których w badaniach powstało wiele rozbieżności.

Źródło:
Effects of Caffeine Consumption on Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) Treatment: A Systematic Review of Animal Studies Nutrients