Jak wypadły szczecińskie i świnoujskie porty w oczach Najwyższej Izby Kontroli?

Jego zdaniem plany inwestycyjne wykonane były jednak nie w pełni i z opóźnieniami. ZMPSiŚ w poszczególnych latach badanego okresu 2018–2020 zrealizował plany odpowiednio – w 88,7%, 28,5% i 56,4%. Niepełna realizacja wynikała m.in. z opóźnień w realizacji inwestycji wskutek choćby ślimaczących się procedur pozyskiwania niezbędnej dokumentacji (w tym decyzji/pozwoleń), problemów z uzyskaniem porozumień z właścicielami lub dzierżawcami terenów czy problemów z procedurami przetargowymi, w tym upadłością wybranego wykonawcy robót.

Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej rzetelnie wykonywał prawa z akcji w tych spółkach, powoływał do ich organów nadzorczych swoich przedstawicieli, którzy spełniali ustawowe wymogi formalne. Egzekwował też nałożone na organy spółek określone obowiązki sprawozdawcze i informacyjne, te zaś owe obowiązki wykonywały prawidłowo. Niestety jako organ odpowiedzialny za realizację polityki rozwoju państwa w obszarze gospodarki morskiej Minister nierzetelnie programował rozwój portów morskich.

Dalej kontrolerzy NIK piszą, że wg stanu na 30 czerwca 2021 r. nie stwierdzono negatywnego wpływu błędów na działalność inwestycyjną spółek zarządzających portami. Co do zasady właściwie zarządzały one infrastrukturą portową. Stwierdzono jednak nieprawidłowości w prowadzeniu książek obiektów budowlanych, a także okresowych kontroli stanu technicznego tych obiektów (jeden obiekt, Nabrzeże Władysława IV w Świnoujściu, nie został w 2020 r. poddany rocznej kontroli okresowej).
Działania spółek zarządzających portami w zakresie planowania, realizacji i nadzorowania rozwoju portów były zgodne z ustawą. Jednak nieprawidłowości na etapie planowania i realizacji poszczególnych inwestycji infrastrukturalnych skutkowały niekiedy wzrostem kosztów realizacji umów zawartych z wykonawcami i dłuższym czasem wykonania tych inwestycji.

ZMPSiŚ odnotowywał wzrosty wyników z prowadzonej działalności statutowej – w okresie objętym kontrolą miał dodatni wynik finansowy i osiągał zyski z prowadzonej działalności. Przy tym zyski te rok do roku w latach 2018 i 2019 malały i na koniec 2019 r. wyniosły:

32 756,4 tys. zł w ZMPSiŚ (53,2% zysku netto z 2017 r. wynoszącego 61 567,1 tys. zł).

Wzrost zysku netto odnotowano w 2020 r. względem 2019 r.:

57 008,1 tys. zł dla ZMPSiŚ (174%)

Przychody zarządów portów pochodziły m.in. z opłat z tytułu oddanych w korzystanie gruntów, obiektów, urządzeń i instalacji portowych, opłat portowych czy też z usług świadczonych przez zarządy portów. Wpływy przeznaczano m.in. na budowę, rozbudowę, utrzymanie i modernizację infrastruktury portowej.

Przeładunki w przedmiotowych portach w latach 2017–2019 stale rosły. Spadły nieznacznie w pandemicznym roku 2020, jednakże dane za pierwsze półrocze 2021 r. względem pierwszego półrocza 2020 r. wykazują poprawę tej sytuacji.
Zarządy portów skutecznie dochodziły należności i pozyskiwały środki zewnętrzne w celu zwiększenia swoich możliwości inwestycyjnych. Stwierdzono nieprawidłowości w prowadzeniu przez ZMPSiŚ ksiąg rachunkowych, ale nie wpłynęły one negatywnie na jego wyniki finansowe.

O zdanie na temat raportu NIK poprosiliśmy Zarząd Morskich Portów Szczecin Świnoujście.

- Raport potwierdza, że spółki, w tym ZMPSiŚ zarządzające portami morskimi o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej prawidłowo realizowały harmonogramy i plany finansowe w zakresie inwestycji i zarządzania, co dowodzi profesjonalizmu działania ZMPSiŚ — odpowiada w imieniu zarządu firmy Monika Woźniak-Lewandowska, rzeczniczka prasowa. - Dodam, że wysoki standard zarządzania potwierdzają także certyfikaty ISO 9001:2008 i 14001:2004, które ZMPSiŚ posiada od 2011 roku. Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. 19 października 2011 roku uzyskał jako pierwszy w Polsce podmiot zarządzający portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki uzyskał certyfikaty zarządzania jakością i zarządzania środowiskowego ISO 9001:2008 i 14001:2004. Przyznane certyfikaty potwierdzają wysoki poziom świadczonych przez nas usług, dbałość o klienta, a także zobowiązują do ciągłego doskonalenia, co potwierdziła kontrola NIK.