Jak bronić się przed kacem. Przeczytaj zanim zaczniesz imprezę

Kiedy nasz układ obronny wykryje zagrożenie, uruchamia produkcję substancji zatrzymującej pracę żołądka, który w rezultacie zaczyna podchodzić nam do gardła. Nudności towarzyszą wielu chorobom oraz interwencjom medycznym. Mogą też być wynikiem nadużycia alkoholu.

Skąd biorą się nudności? Nieco wiedzy na ich temat przynoszą przeprowadzone niedawno testy.
na zwierzętach. Wykonali je biolodzy z Uniwersytetu Stanowego Ohio (USA). Ich główne odkrycie to zidentyfikowanie enzymu nazwanego TNF, który nasz organizm zaczyna produkować w odpowiedzi na sygnał wysłany przez układ immunologiczny. Pod wpływem tego bodźca komórki nerwowe znajdujące
się w pniu mózgu ślą do mięśni żołądka polecenie wstrzymania pracy.

- Wtedy odczuwamy nudności. Przychodzące po nich wymioty to efekt gwałtownych skurczów przepony -
tłumaczy neurofizjolog Richard Rogers, szef zespołu badawczego.

Eksperyment, który wykonała kierowana przez niego grupa, polegał na wszczepieniu białka TNF w takiej
ilości, jaka uwalnia się podczas ciężkiego zatrucia alkoholowego. Zgodnie z przewidywaniami związek spowodował u zwierząt stan "ostrego kaca", czyli zatrzymanie procesu trawienia, wywołał nudności,
utratę apetytu i w końcu wymioty.

Jak wytłumaczyć taką reakcję? Czyżby nudności, skądinąd bardzo nieprzyjemne, były jednak przejawem jakiegoś korzystnego dla nas mechanizmu? Rogers przypuszcza, że system obronny zatrzymuje pracę żołądka na wszelki wypadek. Czyni to, aby chronić chory lub osłabiony organizm przed ewentualnym
zatruciem pokarmowym.

- Zwykle polegamy na zmysłach. Powonienie, wzrok, wreszcie smak mówią nam, czy żywność, do konsumpcji której się zabieramy, jest już nadpsuta. Ale czasami się mylimy. Okazuje się jednak, że nasz układ obronny z dużą precyzją potrafi rozpoznawać potencjalnie niebezpieczne mikroby lub toksyny. Jego pierwsza reakcja polega na wstrzymaniu trawienia za pośrednictwem enzymu TNF, a jeśli to nie
wystarczy - na opróżnieniu żołądka poprzez wywołanie wymiotów - tłumaczy Rogers.

Enzym TNF jest też przedmiotem badań ze względu na jego możliwe działanie przeciwnowotworowe. Nazwa związku pochodzi od angielskiego określenia tumor necrosis faktor, czyli czynnik martwicy nowotworu. Wciąż podejmowane są, z różnym skutkiem, próby zastosowania tej substancji do celów
leczniczych. Pośrednio wiąże się z TNF pewna tragiczna w skutkach historia. W latach 50. minionego
wieku opracowany został lek uspokajający o nazwie talidomid. Kobiety chętnie go przyjmowały we wczesnych fazach ciąży, ponieważ łagodził on nudności. Działanie leku polegało na hamowaniu
produkcji TNF. Niestety, nie wiedziano wówczas, że enzym ten jest także potrzebny płodowi do prawidłowego rozwoju. Jego niedobór w organizmie matki powodował ciężkie deformacje płodu, przede wszystkim - niedorozwój kończyn. Zanim wykryto przyczynę i wycofano lek z aptek, na świat przyszło
kilka tysięcy kalekich dzieci.

O kacu naukowo

Kac (z niemieckiego Katzenjammer) złe samopoczucie występujące kilka godzin po spożyciu nadmiernej ilości napojów alkoholowych. Etanol zawarty w napojach alkoholowych odpowiada za stan
upojenia alkoholowego. Jego picie zmienia jednak tak zwany metabolizm organizmu, gdyż jest on wydalany praktycznie w całości w postaci zmienionej.

Najczęstszymi dolegliwościami towarzyszącymi kacowi są: ból głowy i odwodnienie organizmu.
* * *

Wskazania jednoznacznego winowajcy objawów "kaca" nie jest proste. Ta kwestia nie została ostatecznie rozstrzygnięta przez lekarzy i naukowców. Jedną z koncepcji jest tak zwana reaktywność aldehydu octowego, może ona być jednak kwestionowana ze względu na brak objawów kaca u osób spożywających napoje energetyzujące (zawierające aldehyd).

Z drugiej strony, blokada enzymu usuwającego aldehyd gwałtownie zwiększa objawy kaca. Inna teoria mówi, że objawy spowodowane są odwodnieniem mózgu (mózg jest jednym z narządów, które zawierają procentowo najwięcej wody).

Możliwe, że za kac odpowiadają również minimalne ilości metanolu w alkoholu, czego dowodem może być zmniejszenie się objawów po wypiciu drobnej ilości etanolu wiele godzin "po".

Kac może być spowodowany też zmniejszeniem tak zwanego potencjału antyoksadacyjnego. Dowodem może być zmniejszenie objawów po podaniu na przykład białek kurzych.
* * *

Alkohol etylowy należy do związków chemicznych, które szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego.
Jego absorpcja rozpoczyna się już w obrębie jamy ustnej. W 15 minut po wypiciu, wchłonięciu ulega 50 procent spożytej dawki, natomiast już w ciągu 5 - 10 minut po spożyciu można go wykryć we krwi.

Po pewnym czasie stabilizacji stężenia alkoholu etylowego w tkankach, rozpoczyna się proces jego eliminacji.
* * *

Stan upojenia alkoholowego (stan nietrzeźwości) zachodzi (według prawa polskiego) wówczas, gdy badanie wykaże stężenie ponad 0,5 promila alkoholu we krwi bądź jego obecność w wydychanym powietrzu w ilości przekraczającej 0,25 mg w 1 decymetrze sześciennym.
* * *

Wypicie napojów energetyzujących podczas picia alkoholu pozwala znacząco polepszyć wydajność metabolizmu etanolu. Ale picie napojów energetyzujących wraz z alkoholem czasami jest odradzane.
Przyczyna tkwi w jednym z pozostałych składników - kofeinie, która podobnie jak etanol, wywołuje przyspieszenie częstości skurczów serca. Obawiano się, że może to wywołać niebezpieczne zaburzenia
rytmu serca. Z tego względu, obecne na rynku leki przeciwko kacowi nie zawierają kofeiny.

Testy dowodzą również, że wypicie alkoholu z napojem energetyzującym osłabia subiektywne odczucie upojenia alkoholowego, chociaż obiektywnie (testy koordynacji i czasu reakcji) nie było to prawdą.

Jak uniknąć, jak walczyć z kacem

Najlepszym sposobem jest umiarkowane picie alkoholu. Ale jeśli zdarzy się więcej?

W czasie imprezy:

Im tłustsze potrawy będziemy spożywać, tym mniejsze ryzyko, że rano dopadnie nas kac. Na przyjęciach doskonale sprawdzają się mięsne zakąski, panierowane warzywa, marynowane grzybki, kwaszone
przysmaki, pieczenie, ciepły barszcz. Należy natomiast unikać napojów gazowanych (przyspieszają wchłanianie alkoholu) oraz dodatków typu chipsy, chrupki. One wbrew pozorom nie zaspokajają głodu,
a jedynie podrażniają żołądek.

Po imprezie:

Z twojego organizmu zostały wypłukane witaminy i mikroelementy, zmniejszyła się w nim również ilość wody. Przed pójściem do łóżka, by uniknąć odwodnienia, wypijamy co najmniej dwie szklanki wody mineralnej.

Rano:

Pomagają dojść do siebie:
- Kogel-mogel lub jajecznica,
- Puszka bogatego w jony napoju izotonicznego.
- Szklanka obfitującego w potas soku pomidorowego
- Herbata z cytryną (kwas askorbinowy unieszkodliwia wolne rodniki) i co najmniej dwiema łyżeczkami miodu (zawarta w nim fruktoza przyspiesza rozkład szkodliwego aldehydu octowego).
- Jeśli czujemy głód zjadamy czekoladę i dwa banany.

Uwaga: Ostrożnie z paracetamolem! Nasila on uszkadzające działanie alkoholu na wątrobę. Nie nadużywaj środków przeciwbólowych aspirynopochodnych (np. Alka-Prim, Alka-Seltzer). Zmniejszają ból
głowy ale nadwerężają i tak już podrażnioną przez alkohol śluzówkę żołądka.