Innowacja pedagogiczna na przykładzie. Wszystko, co trzeba wiedzieć

• Poznasz definicję innowacji pedagogicznej oraz przykłady nowoczesnych metod i technologii w edukacji.
• Zrozumiesz, że innowacje mogą być zarówno unikalnymi pomysłami, jak i adaptacjami istniejących metod.
• Odkryjesz różne rodzaje innowacji.
• Dowiesz się, jakie kroki potrzebne są do wdrożenia innowacji w szkole, od diagnozy potrzeb po ewaluację.

Innowacja pedagogiczna to podejście do procesu nauczania, które wprowadza nowe metody, techniki i narzędzia mające na celu poprawę jakości edukacji poprzez dostosowanie procesu edukacyjnego do potrzeb uczniów i zmieniających się realiów społeczno-gospodarczych.

Innowacje mogą obejmować zarówno zmiany w metodach dydaktycznych, jak i w organizacji pracy szkoły, wykorzystanie nowoczesnych technologii czy wdrażanie nowych programów nauczania.

Innowacje mogą mieć charakter autorski i polegać na stosowaniu unikalnych rozwiązań, jednak nie każda innowacja musi być całkowicie nowa i dotąd nieznana. Innowacje mogą również polegać na adaptacji i wdrożeniu sprawdzonych metod i narzędzi w nowy sposób lub w nowym kontekście.

Na przykład, metoda flipped classroom (odwrócona lekcja) jest znana i stosowana na całym świecie, ale jej wdrożenie w konkretnej szkole może być innowacją, jeśli jest dostosowana do specyficznych potrzeb uczniów tej szkoły (lub po prostu jest wprowadza po raz pierwszy).

Czytaj także: Top 7 rad od Marii Montessori o wychowaniu

Ze względu na charakter wprowadzanej zmiany, można wyróżnić następujące typy innowacji pedagogicznych:

• Innowacje metodyczne: to zmiany w sposobach nauczania i uczenia się. Mogą polegać na wprowadzeniu nowych metod dydaktycznych, zmiany systemu monitorowania postępów czy organizacji pracy.
• Innowacje technologiczne: obejmują włączenie w proces edukacyjny nowych technologii, np. platform e-learningowych, aplikacji, symulacji czy narzędzi.
• Innowacje w treściach edukacyjnych: dotyczą wykorzystania lub stworzenia nowych materiałów dydaktycznych, podręczników czy programów nauczania.

Typy innowacji ze względu na skalę ich wdrażania:

• Mikroinnowacje: są to niewielkie zmiany lub ulepszenia stosowane w trakcie konkretnych lekcji.
• Mezoinnowacje: są to zmiany w organizacji szkoły, programie nauczania lub konkretnej dziedzinie edukacji.
• Makroinnowacje: znaczące zmiany w całym systemie edukacji lub polityce oświatowej.

Ze względu na cel innowacje dzielimy na te, które dążą do poprawy jakości nauczania i efektywności procesu edukacyjnego (doskonalenie nauczania) i te, które mają na celu doskonalenie procesów zarządzania placówkami i zasobami.

Proces wdrażania innowacji pedagogicznych obejmuje kilka strategicznych kroków. Są to:

1. Diagnoza potrzeb edukacyjnych
   Nauczyciel identyfikuje obszary, które wymagają poprawy lub mogą być udoskonalone za pomocą nowych metod.

2. Opracowanie planu innowacyjnego

   Tworzenie szczegółowego planu działań, który określa:

   • cele,
   • metody,
   • planowane rezultaty,
   • zasoby niezbędne do realizacji innowacji.

3. Przygotowanie zasobów
   Obejmuje gromadzenie niezbędnych materiałów dydaktycznych, ale też szkolenia dla nauczycieli i uczniów.

4. Wdrażanie i monitorowanie
   Etap ten obejmuje zgłoszenie i akceptację planu np. przez radę pedagogiczną; realizację oraz bieżące monitorowanie postępów i wprowadzanie ewentualnych korekt.

5. Ewaluacja
   Ocena skuteczności wdrożonej innowacji i jej wpływu na proces edukacyjny.

Nie ma standaryzowanego modelu dokumentowania wprowadzonej innowacji, zaleca się jednak, aby dokumenty obejmowały:

• opis innowacji: szczegółowy opis wprowadzanych zmian, ich celów, metod i przewidywanych efektów;
• zgodę: formalne wyrażenie zgody na prowadzenie innowacji;
• uchwały rady pedagogicznej: dokumenty zatwierdzające wprowadzenie innowacji przez radę pedagogiczną;
• ewaluację: obejmującą metody dokonywanej oceny (np. ankiety, wywiady, testy), podsumowanie i wnioski.

Innowacja pedagogiczna to ogólne pojęcie obejmujące wszelkie zmiany w procesie edukacyjnym, które mają na celu poprawę jakości nauczania. Z kolei projekt pedagogiczny to konkretne przedsięwzięcie edukacyjne, pozwalające na praktyczne zastosowanie wiedzy w praktyce, ukierunkowane na rozwiązanie konkretnego problemu edukacyjnego lub rozwój określonych kompetencji u uczniów. Projekt edukacyjny może być jednocześnie innowacją edukacyjną.

• Kontekst i diagnoza potrzeb

W jednej z miejskich szkół podstawowych nauczyciele zauważyli, że uczniowie mają trudności z koncentracją i zaangażowaniem na tradycyjnych lekcjach, szczególnie w godzinach popołudniowych. Problem ten dotyczył przede wszystkim klas IV-VI, gdzie uczniowie często byli zmęczeni po kilku godzinach siedzenia w ławkach. Zespół nauczycieli zdecydował się wdrożyć innowację pedagogiczną, która nie wymagałaby dużych nakładów finansowych, ale mogłaby poprawić zaangażowanie uczniów i ich wyniki w nauce.

• Opracowanie planu innowacyjnego

Nauczyciele opracowali plan wprowadzenia metody "płynnej klasy", która pozwala na elastyczne zarządzanie przestrzenią i czasem lekcji. Plan obejmował następujące kroki:

1. Reorganizacja przestrzeni klasy: przestawienie mebli w taki sposób, aby umożliwić swobodniejsze poruszanie się po klasie i tworzenie różnych stref nauki (np. strefa pracy indywidualnej, grupowej, relaksacyjnej).
2. Rotacyjne stanowiska pracy: wprowadzenie rotacji uczniów między różnymi stacjami, które oferują różne aktywności edukacyjne, takie jak czytanie, praca z komputerem, zajęcia praktyczne czy dyskusje w małych grupach.
3. Ruch i aktywność fizyczna: włączenie krótkich przerw na ćwiczenia fizyczne i aktywności ruchowe w trakcie lekcji, co pomaga uczniom zresetować umysł i zwiększyć koncentrację.
4. Elastyczny harmonogram: dostosowanie długości poszczególnych segmentów lekcji w zależności od aktywności i potrzeb uczniów, zamiast trzymania się sztywnego planu.

• Wdrażanie i monitorowanie

Wdrażanie innowacji rozpoczęło się od przygotowania klasy do nowego układu. Nauczyciele wraz z uczniami przestawili meble i stworzyli różne strefy. Podczas lekcji nauczyciele stosowali rotacyjne stanowiska pracy, gdzie uczniowie spędzali określony czas na różnych aktywnościach. Na przykład, jedna stacja mogła być przeznaczona na pracę indywidualną z podręcznikami, inna na dyskusję w grupach, a jeszcze inna na zadania praktyczne związane z tematem lekcji.

Każda lekcja była przerywana krótkimi, 2- lub 3-minutowymi przerwami na ćwiczenia fizyczne, takie jak skakanie w miejscu czy proste ćwiczenia rozciągające. Harmonogram lekcji był elastyczny, co pozwalało nauczycielom na kontrolowanie czasu trwania poszczególnych aktywności w zależności od zaangażowania uczniów.

• Ewaluacja i dostosowanie

Po kilku miesiącach stosowania metody „płynnej klasy” nauczyciele przeprowadzili ewaluację jej skuteczności. Zebrano opinie uczniów i nauczycieli, a także przeanalizowano wyniki testów i frekwencję na zajęciach. Wyniki wskazały na poprawę koncentracji uczniów, większe zaangażowanie w lekcje oraz poprawę wyników nauczania.

Nauczyciele zauważyli również, że uczniowie byli bardziej zmotywowani i chętniej uczestniczyli w zajęciach. Na podstawie zebranych danych wprowadzono drobne korekty, takie jak dodanie nowych stacji pracy czy wydłużenie czasu na niektóre aktywności.

• Rezultaty i wnioski

Wprowadzenie metody przyniosło pozytywne rezultaty. Uczniowie byli bardziej zaangażowani, a ich wyniki w nauce poprawiły się. Metoda ta okazała się skutecznym sposobem na zwiększenie aktywności uczniów i urozmaicenie lekcji, co przekładało się na gruntowniejsze zrozumienie materiału i zwiększenie motywacji do nauki.

Źródła: Indira Lachowicz, Innowacje pedagogiczne. Poradnik dla nauczycieli

Powiedz nam, co o tym myślisz i zostaw komentarz.
Szanujemy każde zdanie i zachęcamy do dyskusji. Pamiętaj tylko, żeby nikogo nie obrażać!

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.
Obserwuj StrefaEdukacji.pl!