Euro, czyli szansa

Do powstania tej waluty prowadziły dwie równoległe drogi. Jedna wiodła przez świat polityki i idei - przez wizję zjednoczonej Europy ze wspólnym rynkiem i wspólnym pieniądzem, w której interes wspólnotowy przedkładany jest ponad bieżące rachunki zysków i strat państw narodowych. Po raz pierwszy ideę wprowadzenia europejskiej unii walutowej skonkretyzował w roku 1970 premier Luksemburga Pierre Werner, jednak chwilę później doszło do załamania systemu walutowego z Bretton Woods, na którym opierać się miała wspólna europejska waluta. Dlatego też politycy na jakiś czas musieli tu oddać pole ekonomistom.

Stąd też druga droga, która prowadziła przez zupełnie inne rejony - przez obszar europejskiej bankowości i ekonomii. Tam już w latach 70. pojawiła się potrzeba wprowadzenia pieniądza rozliczeniowego, standaryzującego rozliczenia w walutach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i stabilizującego kursy walut narodowych.

I właśnie w mało romantycznych, ale dobrze przemyślanych działaniach ekonomistów, do tego w formie pieniądza wirtualnego, zaczęła się całkiem realna historia wspólnej europejskiej waluty.

Protoplastą euro była EUA (European Unit of Account, czyli Europejska Jednostka Rozliczeniowa). Została wprowadzona przez EWG w roku 1975 na podstawie koszyka walut europejskich. Każda z tych walut miała w koszyku swoją wagę - odpowiadającą udziałowi danego państwa w łącznym PKB Wspólnoty - stąd też ustalanie wartości EUA było stosunkowo skomplikowane. Wadą takiego rozwiązania była przy tym spora zależność od bieżącego kursu każdej z walut składających się na koszyk. Sposób ustalania kursu EUA nosił też w sobie pewien element ryzyka błędu, co sprawiało, że inwestorzy nie okazywali specjalnego zainteresowania ewentualnością emitowania opartych o EUAobligacji czy innych papierów wartościowych.

W roku 1979 wprowadzono więc nową jednostkę obliczeniową, czyli ECU (European Currency Unit). W roku 1981 oficjalnie zastąpiła ona EUA. Sposób wyliczania kursu ECU był jeszcze bardziej skomplikowany, ale ECUnadano od początku funkcję waluty rezerwowej. Rządy państw Wspólnoty zaczęły emitować obligacje nominowane w euro - co sprawiło, że waluta przyjęła się na międzynarodowych rynkach.

Przełomem w historii ECU -i zresztą całej Wspólnoty Europejskiej - był traktat z Maastricht zawarty w 1991 r. przez państwa członkowskie. Powołano wtedy do życia Unię Gospodarczą i Walutową - z jednoznacznym zamiarem wprowadzenia w przyszłości jednolitej, realnej waluty wspólnej dla wszystkich członków Unii.

W traktacie zawarto ustalenia o stałym udziale procentowym każdej z 12 walut narodowych w koszyku składającym się na wartość ECU. I tak marka niemiecka już na zawsze miała stanowić 33,2 proc. koszyka, drugi co do ważności frank francuski -20,7 proc., 10,4 proc. przypadło dla holenderskiego guldena, a 10,3 proc. dla brytyjskiego funta. To uprościło sposób obliczania wartości ECUi było jednoznacznym wstępem do wykonania następnego kroku - stworzenia waluty już nie tylko obliczeniowej, lecz także realnej.

Właśnie w oparciu o ECU -według kursu 1:1 - powołano do życia w 1995 r. walutę euro. Dopiero w roku 1999 zastąpiła ona jednak ECU w transakcjach bezgotówkowych. Także w 1999r. powołany został do życia Europejski Bank Centralny i zamrożone zostały kursy walut Unii Europejskiej względem euro. Trzyletni okres przejściowy był potrzebny do przygotowania i gospodarek, i obywateli państw członkowskich do płynnego wprowadzenia nowej europejskiej waluty.

W formie gotówkowej wprowadzono euro do obiegu 1 stycznia 2002 r. - w pierwszej fazie równolegle z walutami narodowymi. 1 lipca tego samego roku waluty narodowe strefy euro zostały wycofane z obiegu. W tym momencie euro stało się jedyną walutą obiegową w 12 z 15 krajów ówczesnej Unii Gospodarczej i Walutowej - do strefy euro nie przystąpiły wtedy Wielka Brytania, Szwecja i Dania.

Dziś euro jest walutą obiegową w 19 z 27 państwUnii Europejskiej. Choć we wszystkich z tych państw używa się identycznych banknotów, każdy kraj ma prawo do emitowania monet według własnego, niekiedy bardzo ciekawego, wzornictwa. Euro - choć już bez własnych monet -jest też walutą w dwóch krajach, które nie należą do Unii Gospodarczej i Walutowej ani do Unii Europejskiej, czyli w Czarnogó-rze i Kosowie.

Jeżeli przeczytałeś artykuł z cyklu "Twoje Finanse" dotyczący historii pieniądza, odpowiedz na kilka pytań. Odpowiedzi należy nadsyłać na adres [email protected]. Pobierz ankietę Ankieta TF 4 NH.PDF Projekt "Twoje Finanse" realizowany jest z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.