Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Ciemierniki, czyli rośliny, które kwitną w ogrodzie zimą. Gatunki, uprawa i rozmnażanie ciemierników

Katarzyna Józefowicz
Niektóre gatunki ciemierników zakwitają już w grudniu, dlatego są nazywane "różami Bożego Narodzenia".
Niektóre gatunki ciemierników zakwitają już w grudniu, dlatego są nazywane "różami Bożego Narodzenia". Riala (Pixabay.com)
Ciemierniki (Helleborus) należą do roślin ozdobnych, które zaskakują swoimi nietypowymi i rzadko spotykanymi cechami. Jedną z zalet ciemierników, które zaliczane są do niezbyt licznej rodziny jaskrowatych, jest pora kwitnienia przypadająca zimą. Radzimy, jak uprawiać i rozmnażać różne gatunki ciemierników.

W przypadku ciemiernika bardzo nietypowa jest pora kwitnienia. Kiedy bowiem większość roślin w naszych ogrodach smacznie śpi, on rozwija swoje urocze kwiaty, zupełnie nie zważając na niską temperaturę, ani zalegający wokół śnieg. Niektóre gatunki zaczynają kwitnąć już nawet w grudniu, dzięki czemu zostały nazwane „różami Bożego Narodzenia”. Ciemierniki to na ogół niewysokie, długowieczne i zimozielone byliny. W naszym klimacie znanych i hodowanych jest tylko klika gatunków, ale na świecie uprawia się ich nieco więcej.

Najpopularniejsze gatunki ciemierników

Najbardziej popularne są u nas dwa z nich:

  • Ciemiernik cuchnący (Helleborus foetidus) – jeden z najwytrzymalszych gatunków ciemiernika, rozwija swoje zielone, dzwonkowate, czerwono obrzeżone kwiaty już w lutym i kwitnie aż do wczesnego lata. Z łatwością tworzy nasiona, które następnie rozsiewa. Jego skórzaste, podłużne i ciemnozielone liście, zachowują się na roślinie przez całą zimę. Dorasta do wys. ok. 50 cm i z wiekiem tworzy całkiem pokaźne kępy. Swoją dość kontrowersyjną nazwę, zawdzięcza niezbyt miłemu zapachowi kwiatów, który jednak wbrew pozorom, nie jest aż tak nieprzyjemny. Poza tym wyczuwa się go jedynie z dość bliskiej odległości lub po dotknięciu płatków.
  • Ciemiernik biały (Helleborus niger) – nieco delikatniejszy gatunek ciemiernika, za to bardzo ozdobny. Chętnie sadzony w ogrodach ze względu na swoje śliczne, białe kwiaty, przypominające niewielkie, pojedyncze, róże. Rozwijają się bardzo wcześnie, bo przy dobrej pogodzie nawet w grudniu i kwitną nieprzerwanie aż do maja. Dłoniaste liście są nieco jaśniejsze i krótsze niż ciemiernika cuchnącego, a cała roślina dorasta do wys. ok. 30 cm. Polska nazwa rodzajowa odnosi się do koloru kwiatów, łacińska (ciemiernik czarny) do barwy korzenia.
Niektóre rośliny ogrodowe mogą kwitnąć zimą. Zobacz, na jakie rośliny postawić.

Te rośliny kwitną zimą. Zobacz, na co warto postawić, żeby c...

Ciemierniki rzadziej spotykane

Nieco rzadziej spotykane, ale niezwykle piękne są natomiast:

  • Ciemiernik wschodni (Helleborus orientalis) – mieszaniec, o bardzo pięknych kwiatach, posiadający dużo barwnych odmian (np. bordowa, pojedyncza - „Merlin” czy żółta, pełna - „Double suprise”). Kwiaty rozwijają się w lutym. Roślina posiada odziomkowe, zielone, dłoniasto ułożone liście i dorasta do wysokości ok. 40 cm. Ten gatunek wymaga jednak stanowisk bardziej osłoniętych i nieco cieplejszych, niż poprzednie ciemierniki.
  • Ciemiernik ogrodowy, czyli mieszańcowy (Helleborus hybridus) – jest wielokrotnym mieszańcem i najdelikatniejszym z uprawianych u nas ciemierników, ale też jednym z najpiękniejszych. Ulistnienie posiada podobne do ciemiernika wschodniego, ale jest od niego wyższy, gdyż może dorastać nawet do 70 cm wysokości. Wielkość, budowa i barwa kwiatów jest uzależniona od odmiany, dlatego kwiaty mogą być pełne lub pojedyncze, w kolorach: bordowych, różowych, białych, żółtych a nawet mieszanych i nakrapianych. W rejonach o surowszym klimacie, wymaga okrycia na zimę.
  • Ciemiernik czerwonawy, ciemiernik purpurowy (Helleborus purpurascens) – to niewielka bylinka, osiągająca ok. 20 cm wysokości, spotykana w Polsce również na stanowiskach naturalnych i objęta całkowitą ochroną. Kwitnie później niż poprzednicy, gdyż dopiero w marcu, a niewielkie kwiaty zgodnie z nazwą mają kolor lekko czerwony. W przeciwieństwie do pozostałych ciemierników, jego zielone, odziomkowe liście zamierają na okres zimy.

Warto przeczytać również:

Jak uprawiać ciemierniki

Wbrew pozorom, ciemierniki nie są roślinami wytrzymałymi „na wszystko”. Mają dość konkretne wymagania uprawowe i bardzo delikatny system korzeniowy. Oczekują dobrze uprawionej, dość lekkiej i żyznej gleby, o odczynie zasadowym lub obojętnym, w żadnym razie kwaśnym. Należy więc przed wsadzeniem roślin, odpowiednio przygotować miejsce, przekopując głęboko ziemię i dodając do niej nawóz organiczny (np. kompost), a w razie potrzeby również wapno.
Ciemierniki lubią podłoże wilgotne, ale nie mokre. Bardzo źle czują się na glebach ciężkich i podmokłych. Stanowisko uprawy powinno być cieniste lub półcieniste i osłonięte od silnych wiatrów. Dobrze je sadzić pod drzewami lub krzewami liściastymi, które w okresie kwitnienia nie zabiorą ciemiernikom słońca, a latem - zapewnią im cień.

Rozmnażanie ciemierników

Ciemierniki wysadzamy od razu na miejsce stałe, bo uszkodzenie delikatnego systemu korzeniowego podczas przesadzania, może skończyć się długotrwałą chorobą rośliny. Z tego też powodu częściej wybiera się rozmnażanie ich z nasion, sianych od razu po zbiorze do gruntu (wymagają okresu stratyfikacji), niż dzielenie dorosłych egzemplarzy. Mimo to można oczywiście spróbować obu sposobów.
Pierwszy będzie łatwiejszy, ale rośliny zakwitną dopiero po 2-3 latach, a kolor kwiatów może być pewną niespodzianką (ciemierniki łatwo się krzyżują). Drugi sposób jest trudniejszy, mniej wydajny i bardziej ryzykowny (z uwagi na wrażliwe korzenie), ale uzyska się wtedy rośliny kwitnące identycznie, co roślina mateczna i to często w pierwszym roku po posadzeniu.

Choroby i szkodniki ciemierników

Ciemierniki raczej nie są atakowane przez choroby i szkodniki, chociaż może im się przytrafić czarna plamistość lub atak przędziorków.

Ciemierniki w ogrodzie

Rośliny te, ze względu na swoją oryginalną urodę najlepiej prezentują się posadzone jako soliter lub w sąsiedztwie ozdobnych krzewów. Uprawiając je w ogrodzie, trzeba jednak mieć też na uwadze ciemniejszą ich stronę natury, są to bowiem rośliny trujące. Zawierają w tkankach toksyczny sok, dlatego należy obchodzić się z nimi ostrożnie.

Wiele popularnych kwiatów doniczkowych ma toksyczne właściwości.  Zobacz, na co uważać.

Te kwiaty doniczkowe są trujące! Sprawdź, czy masz je w domu...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Ciemierniki, czyli rośliny, które kwitną w ogrodzie zimą. Gatunki, uprawa i rozmnażanie ciemierników - e-Ogródek

Wróć na gs24.pl Głos Szczeciński