Antidotum na rakotwórcze związki w organizmie

Farmakolog Thomas Kensler, profesor amerykańskiej uczelni Johns Hopkins University w Baltimore przewiduje, że pierwsza tabletka zapobiegająca chorobie nowotworowej powin-na się pojawić w aptekach już za parę lat. Nawet jeśli jest on nadmiernym optymistą i takie leki zostaną opracowane później i tak będzie to wielkie osiągnięcie. Na początku będą to tabletki chroniące przed jednym lub najwyżej kilkoma rodzajami nowotworów. Z czasem powinny stawać się coraz bardziej uniwersalne. To jednak potrwa wiele dekad.

Kensler prowadzi badania nad związkiem chemicznym o nazwie oltipraz. Wcześniej sto-sowano go jako lek przeciwko chorobom pasożytniczym. Od niedawna jest testowany jako środek chroniący przed nowotworami złośliwymi. Marzeniem naukowca jest opracowanie tabletki, którą wystarczyłoby przyjąć raz w tygodniu. - Dzięki niej układ odpornościowy szybko rozpoznawałby i niszczył toksyczne substancje, których obecność sprzyja rozwo-jowi guzów nowotworowych - wyjaśnia badacz.

Jak wykazały eksperymenty na zwierzętach, pod wpływem oltiprazu tkanki zaczynają pro-dukować większą ilość enzymu zwanego GST. Wiadomo o nim, że neutralizuje szkodliwe działanie niektórych związków rakotwórczych, m.in. benzenu. Dzięki lekowi organizm zy-skuje cenny czas: może się pozbyć niebezpiecznych substancji zanim doprowadzą one do uszkodzenia DNA w zdrowych komórkach, zamieniając je w komórki nowotworowe. Testy laboratoryjne sugerują, że enzym GST może chronić przed wieloma postaciami raka.

Pierwsze badania kliniczne oltiprazu Kensler przeprowadził w Chinach. W Azji notuje się dużo przypadków raka wątroby. Jako jedną z przyczyn wymienia się trującą substancję zwaną aflatoksyną wytwarzaną przez pleśń, która atakuje ziarna ryżu i innych zbóż. W chińskich testach wzięło udział kilkadziesiąt osób. Po dwóch miesiącach podawania leku w moczu uczestników badań stwierdzono dwukrotnie wyższą ilość aflatoksyny, niż wcze-śniej. Najwyraźniej organizmy tych ludzi, wzmocnione lekiem, skuteczniej pozbywały się niebezpiecznej substancji. Dzięki oltiprazowi dostające się do organizmu związki rako-twórcze są przechwytywane przez enzym GST i wydalane na zewnątrz.
- Trzeba pracować nie tylko nad lekami dla ludzi, którzy już zachorowali na nowotwór, ale również poszukiwać farmaceutyków, które nie dopuszczą do rozwoju choroby. Powinny one wzmacniać organizm tworząc w nim rodzaj chemicznej tarczy antyrakowej. To ułatwi zatrzymanie epidemii chorób nowotworowych - mówi Kensler.

Uczony podkreśla, że wiele można zrobić już teraz, nie zanim pojawi się tabletka. Przy-pomina, że substancje przeciwnowotworowe o działaniu podobnym do oltiprazu są obecne w niektórych roślinach, np. w brokułach i brukselce. - Na razie najlepszym sposobem po-stępowania jest spożywanie owoców i warzyw. Większość z nich ma działanie antyrakowe - zauważa badacz.

Z lekami jest jednak ten kłopot, że powinni je przyjmować w tylko ci, którzy ich potrzebują. A lek stosowany profilaktycznie to taki, który trafia do organizmu zanim jeszcze choroba się pojawiła. Teoretycznie powinien być więc przeznaczony dla osób z grup podwyższo-nego ryzyka. - Lecz i oni nie zgodzą się na regularne przyjmowanie środka, który ma silne skutki uboczne. Owoce i warzywa takich skutków nie powodują - zauważa uczony.