Alkohol groźniejszy od heroiny. Przynajmniej dla płodu

Dwie dziewiątki w dacie - 9.09. Jak rozwikłać tę zagadkę? Dziewięć miesięcy ciąży, które powinny mijać całkowicie bez alkoholu. To niezwykle ważne.

- Alkohol w ciąży, spożywany nawet w niewielkich ilościach, może doprowadzić do wielu negatywnych następstw - przestrzega dr Wojciech Halec, zastępca lekarza kierującego Oddziałem Położnictwa i Ginekologii z Pododdziałem Patologii Ciąży szpitala "Zdroje" w Szczecinie. - W zależności od zaawansowania ciąży może wywołać np. poronienie lub poród przedwczesny. Jednak najbardziej destrukcyjnie oddziałuje na rozwijający się ośrodkowy układ nerwowy płodu.

Dlatego co roku, 9 września obchodzimy Światowy Dzień FAS.

Co to jest FAS (Fetal Alcohol Syndrome)? To Płodowy Zespół Alkoholowy, a dokładniej zespół zaburzeń, jakie się pojawiają u dzieci w okresie płodowym w wyniku spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży. Jest to zespół wad wrodzonych, dotyczących rozwoju i wyglądu ciała oraz dysfunkcji układu nerwowego, głównie mózgu.

Jedyną przyczyną występowania FAS jest spożywanie alkoholu przez kobietę w ciąży. Podczas picia cząsteczki alkoholu z łatwością przenikają przez łożysko i po około 40 minutach jego stężenie w płodzie jest zbliżone do stężenia alkoholu we krwi matki. Trzeba pamiętać, że nawet niewielka ilość alkoholu może spowodować uszkodzenia w rozwoju dziecka. Eksperci podkreślają, że alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się płodzie niż inne substancje łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą.
- Nadmierne i regularne spożywanie alkoholu w ciąży prowadzi do rozwoju zespołu wad zwanego FAS - podkreśla dr Halec. - Jest to sekwencja objawów, na którą składają się wady anatomiczne oraz zaburzenia psychomotoryczne.

FAS nie jest dziedziczny. Można mu zapobiec zachowując abstynencję w ciąży.

Rodzaj i rozmiar uszkodzeń dziecka zależy m.in. od: ilości spożywanego alkoholu i częstotliwości jego stosowania. Z badań wykonanych przez PARPA (Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) wynika, że w badanej grupie kobiet, które były kiedykolwiek w ciąży, aż 7,1 proc. z nich przyznało, że piły alkohol w czasie ciąży (49,3 proc. kobiet pijących w ciąży zadeklarowało picie wina, 29,4 proc. wódki, a 21,1 proc. picie piwa). Szacunkowe badania (z 2015 r.) wskazują, że w Polsce FAS jest nie mniejsze niż 4 osoby na tysiąc.

Szkodliwość alkoholu w poszczególnych fazach ciąży:

• I trymestr ciąży (pierwsze trzy miesiące)
• Spożywanie alkoholu może między innymi prowadzić do uszkodzeń mózgu, osłabia rozwój komórek, może uszkadzać serce, nerki, oczy, uszy, prowadzić do deformacji twarzy.
• II trymestr ciąży (kolejne trzy miesiące)
• Spożywanie alkoholu osłabia rozwój mózgu, uszkadza mięśnie, skórę, gruczoły, kości.
• III trymestr ciąży (ostatnie trzy miesiące ciąży)
• Spożywanie alkoholu osłabia rozwój mózgu i płuc, prowadzi do zaburzeń rozwoju wzrostu.
• Najbardziej wrażliwą na działanie alkoholu jest tkanka nerwowa, z której zbudowany jest mózg.

Wczesne rozpoznanie FAS jest niezwykle ważne dla dalszego rozwoju dziecka. Dlatego diagnozie powinno się poddać każde dziecko urodzone z ciąży, gdzie było podejrzenie spożywania alkoholu, nawet takie, które nie ma zewnętrznych objawów FAS. Niestety wyleczeniem nie będzie zlikwidowanie FAS (z niego się nie wyrasta). Można natomiast zapobiegać objawom wtórnym.
Na diagnozę w kierunku FASD należy się udać do Ośrodka Diagnozy i Terapii FAS Zachodniopomorskiej Fundacji Pomocy Rodzinie "Tęcza Serc" przy ul. Kolumba w Szczecinie.

W tym roku Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego włączył się w obchody Światowego Dnia FAS i wsparł dotacją 50 tys. zł Fundację Pomocy Rodzinie "Tęcza serc" realizującą projekt "Wsparcie i profilaktyka w zakresie FAS/FASD".